درس‌های زندگی در صفحه شطرنج و بیرون از آن
حرکت با حرکت (۲۰۲۴) درس‌های عمیق آموخته‌شده در طول بیش از چهار دهه بازی شطرنج را بررسی می‌کند. و نشان می‌دهد که چگونه این بازی تفکر انتقادی، انعطاف‌پذیری و زیرکی استراتژیک را تقویت می‌کند. هم‌چنین نشان می‌دهد که چگونه شطرنج از یک بازی صرف فراتر می‌رود. و حکمت ارزشمندی را ارائه می‌کند که برای پیمایش چالش‌های زندگی و دنبال‌کردن موفقیت قابل بهره‌برداری‌ست.
موریس اشلی یک استاد بزرگ شطرنج، مفسر و مربی با بیش از چهار دهه تجربه در این بازی‌ست. او در 1999 با تبدیل شدن به اولین آفریقایی-آمریکایی که به‌عنوان استاد بزرگ دست یافت، تاریخ‌ساز شد. اشلی که به خاطر تفسیر جذاب و تعهدش به ترویج شطرنج در سرتاسر جهان شهرت دارد، حرفه‌ش را وقف به‌اشتراک‌گذاری قدرت دگرگون‌کننده و بینش استراتژیک بازی با مخاطبان در هر سنی کرده‌ست.
این کتاب چه‌چیزی برای من دارد؟ بیاموزید که چگونه حکمت یک استاد شطرنج می‌تواند در زندگی‌تان اعمال شود.
حتی اگر در شطرنج مبتدی هستید، احتمالاً می‌دانید که این آسان‌ترین بازی برای تسلط بر آن نیست. دلیلی وجود دارد که کسب عنوان «استاد بزرگ» افتخاری بسیار قابل احترام‌ست. عنوان ثابت می‌کند که فرد به شیوه‌هایی مانند تفکر تحلیلی و استراتژیک، استدلال انتزاعی، تمرکز، صبر، صلابت، قاطعیت، حافظه، خلاقیت و خودآگاهی تسلط دارد. همه این ویژگی‌ها نقش زیادی در تسلط بر بازی شطرنج دارند.
و بنابراین جای تعجب نیست که ۲۰ جولای به‌عنوان روز جهانی شطرنج توسط سازمان ملل متحد تعیین شده‌ست. همانطورکه آنها می‌بینند، بازی شطرنج نه‌تنها «انصاف، مشارکت و احترام متقابل» را ترویج می‌کند. بلکه یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های فکری و فرهنگی‌ست که ما می‌شناسیم. و عناصر ورزش، اندیشه علمی و هنر را در هم می‌آمیزد. ورزشکاران برتر در سراسر جهان ورزش اغلب مزیت ذهنی‌شان را به مشارکت در شطرنج نسبت می‌دهند. بازی شطرنج
همه اینها یک پیام واضح را نشان می‌دهد: ما می‌توانیم چیزهای زیادی از این بازی صفحه‌ای چندصدساله بیاموزیم. و در چهار بخش بعدی، این کار را انجام خواهیم داد.
زندگی با بهبود مستمر
شطرنج با بیش از ۶۰۵ میلیون علاقه‌مند در سراسر جهان، فقط یک بازی نیست. هم‌چنین معلمی عمیق برای ضروری‌ترین مهارت‌های زندگی‌ست.
یکی از اولین درس‌هایی که می‌تواند به ما بیاموزد اهمیت در آغوش گرفتن کودکانه‌ست: کنجکاوی. بازی شطرنج
سن و تجربه می‌توانند حکمت را فراهم کنند. اما به‌شرطی که به آنها اجازه دهید. یکی از مشکلات به‌دست‌آوردن تجربه اینکه چیزهایی که زمانی به ما الهام می‌بخشیدند و ما را خوشحال می‌کردند، می‌توانند با گذشت زمان درخشش‌شان را از دست بدهند. همانطورکه سال‌ها برای استاد شدن در کارمان سپری می‌کنیم، می‌توانیم احساس کنیم که همه‌چیز بیشتر شبیه به هم می‌شود. به همین دلیل‌ست که حتی با افزایش تسلط‌تان، برای موفقیت درازمدت حیاتی‌ست که برای کاری که انجام می‌دهید سطح شگفتی و شیفتگی خودتان را حفظ کنید.
نخبه‌ترین مجریان به‌خوبی از قدرت پرورش یک شگفتی کودکانه آگاه هستند. برای اینکه در اوج بمانیم، باید آن جرقه را زنده نگه داریم. میخائیل تال هشتمین قهرمان شطرنج جهان بود. او با بازگشت به ابتدا و شرکت در کلاس‌های شطرنج مبتدیان الهام گرفت.
تایگر وودز هم‌چنین قدرت پذیرش ذهنیت مبتدیان برای گشایش امکانات جدید را درک کرد. هنگامی‌که او در اوج بازی خودش بود، به اصول اولیه بازگشت، تاب خودش را ساختارشکنی کرد و آن را از ابتدا بالا برد. بازی شطرنج
چیزی که مدت زیادی‌ست درک شده‌ست. حتی یک تمثیل ذن درباره استاد و شاگردش وجود دارد. هنگام ریختن چای شاگرد، استاد اجازه می‌دهد تا فنجان سرریز شود تا روی زمین بریزد. نکته اینکه اگر ذهن شما پر از پیش‌داوری‌ها باشد و بیاندیشید همه‌چیز را می‌دانید، نمی‌توانید رشد کنید. و اشتباه نکنید، یادگیری یک فرایند مادام‌العمرست.
باور اشتباه
قبل از اینکه جلوتر برویم، بیایید یک افسانه غیرمفید را از بین ببریم. بسیاری در این باور اشتباه هستند که شطرنج‌بازان بزرگ می‌توانند ده‌ها قدم جلوتر را ببینند. اما هیچ‌چیز نمی‌تواند دور از حقیقت باشد. شطرنج خیلی پیچیده‌ست. حرکات احتمالی بسیار زیاد دارد. در واقع، حرکات بالقوه بیشتر از اتم‌ها در جهان قابل مشاهده‌ست! بنابراین تلاش یک بازیکن برای پیش‌بینی چگونگی شکل‌گیری یک بازی کاملاً بیهوده خواهد بود.
در عوض، ما باید بیشتر شبیه مگنوس کارلسن، قهرمان شطرنج جهان در ۲۰۱۳ باشیم، که همه‌چیز درباره یافتن راه‌هایی برای سازگاری‌ست. انعطاف‌پذیری مشخصه واقعی یک مجری نخبه‌ست. و بازی‌های کمی وجود دارند که بهتر از شطرنج نشان می‌دهند که چگونه می‌توانیم در مواجهه با پیچیدگی‌ها انعطاف‌پذیری نشان دهیم. بازی شطرنج
یادگیری در شطرنج، مانند زندگی، مستلزم سازگاری مداوم‌ست. شطرنج درباره حفظ یا محاسبه نیست. این بازی درباره شهود و درک و پذیرش پیچیدگی‌ست. به این ترتیب، یک شطرنج‌باز بزرگ مانند یک نوازنده جاز بداهه‌نوازست. آنها هنرشان را به‌گونه‌ای کاملاً جامع درک می‌کنند که می‌توانند به طور غریزی در هر لحظه به هر جهتی بچرخند.
چیزی که کارلسن را به یک قهرمان بزرگ تبدیل می‌کند. همانطورکه بازیکن دیگری می‌گوید: «در هر موقعیتی که او را رها کنید، سرعت او برای واکنش عالی‌ست.» او ممکن‌ست با یک برنامه بازی وارد شود، اما اگر این استراتژی کارساز نباشد، او به‌سرعت به یک برنامه جدید تغییر خواهد کرد. انعطاف‌پذیری یک ویژگی چالش‌برانگیز برای پرورش‌ست، اما یکی از بهترین نقاط قوتی‌ست که می‌توانیم ایجاد کنیم.
پرورش استعدادها
بازی شطرنج هم‌چنین ما را به سمت استراتژی‌هایی برای پرورش استعدادهای دیگر راهنمایی می‌کند. به‌طور خاص، ما روش یادگیری تفکیک‌شده را داریم. این استراتژی تجزیه تمام جنبه‌های بازی به بخش‌های ایزوله و قابل مدیریت‌ست. بازی شطرنج
گاهی اوقات این قسمت‌ها حتی در بازی نیز وجود ندارد که برای آن تمرین می‌کنید. استف کری، قهرمان ان‌بی‌ای [NBA]، زمانی که در حین تمرین زمانی را صرف دریبل زدن دو بسکتبال به‌طور هم‌زمان می‌کند، یادگیری تفکیک‌شده را تمرین می‌کند. این تمرین هماهنگی و اعتمادبه‌نفس او را افزایش می‌دهد، حتی اگر او هرگز با دو توپ بسکتبال در دستان‌ش بازی نکند.
یکی دیگر از روش‌های شطرنج از ویلهلم اشتاینیتز می‌آید، و آن را نظریه انباشت مزایای کوچک می‌نامند. اشتاینیتز در قرن نوزدهم شطرنج‌بازی می‌کرد و معتقد بود که بهترین رویکرد برای برنده‌شدن، نه تهاجمی بودن، بلکه با صبوری و روشمند بودن‌ست. به‌طور خلاصه: اگر با هر حرکت یک مزیت جزئی به دست آورید، در نهایت یک موقعیت غالب و برنده خواهید داشت.
این نظریه انباشت را می‌توان با تمرکز بر پیشرفت روزانه به طور عملی مورد استفاده قرار داد. به جای تلاش برای بهبودش در جهش‌های بزرگ، هر روز یک درصد بهبود کوچک و قابل نظارت انجام دهید.
شطرنج می‌تواند به ما فلسفه رشد و انضباط را بیاموزد، فلسفه‌ای که به ما کمک می‌کند تا در دنیایی که اغلب بر رضایت آنی تمرکز دارد، انعطاف‌پذیری را تقویت کنیم. حکمت واقعی در دانستن این نکته نهفته که چیزهای بیشتری برای یادگیری وجود دارد، مهم نیست که یک بازیکن مبتدی هستید یا یک استاد بزرگ. بازی شطرنج
درس گرفتن از باخت
چه در حال بازی شطرنج، تنیس، فوتبال یا هر بازی مهارتی دیگری باشید، یکی از بزرگترین درس‌هایی که می‌توانید یاد بگیرید حفظ تمرکزست. تمرکز و آرامش ذهنی، مهم نیست که چه کاری انجام می‌دهید، اجزای کلیدی هر بازیگر برتر هستند.
پیروزی‌های سریع و آسان نادرست. واقعیت تلخ زندگی اینکه موفقیت با پشتکار به دست می‌آید و حفظ می‌شود. این امر به ویژه زمانی صادق‌ست که همه‌چیز به‌خوبی پیش می‌رود. زمانی که به نظر می‌رسد برنامه شما کار می‌کند و همه‌چیز به‌خوبی پیش می‌رود، زمانی که طبیعتاً تمرکزتان را از دست خواهید داد و مراقبت از خودتان را رها خواهید کرد.
شطرنج‌بازان قهرمانی مانند مگنوس کارلسن به‌خوبی می‌دانند که حتی یک افت لحظه‌ای تمرکز می‌تواند جریان بازی را تغییر دهد. در یک تورنمنت در ۲۰۱۸، کارلسن آنقدر از برد قریب‌الوقوع‌ش مطمئن بود که از صفحه شطرنج دور شد. و به دوربین‌ها اشاره کرد که پیروزی او کاملاً تایید شده‌ست. اما وقتی او به تخته برگشت، تنها چند حرکت از حریفش طول کشید تا کفه ترازو کاملاً برگردد. و باعث شود کارلسن مسابقه را ببازد. بازی شطرنج
برای بهترین بودن، باید آرامش ذهنی را در تمام مراحل حفظ کنید. اما درک این نکته نیز بسیار مهم‌ست که هر از چند گاهی در این مسیر ضرروزیان‌هایی وجود خواهد داشت.
روبرو شدن با شکست
به همین دلیل‌ست که روبرو شدن با شکست یکی دیگر از ویژگی‌های قهرمانان واقعی‌ست. به‌جای غرق شدن در ناامیدی، بهترین عملکردها ضرر را فرصتی برای رشد می‌دانند. کوبی برایانت، اسطوره بسکتبال، حتی تا آنجا پیش رفت که گفت که باخت او را هیجان‌زده کرده‌ست. برای او، فرصتی بود، فرصتی برای شناسایی نقاط ضعف و اصلاح رویکردش. این دقیقاً نوعی ذهنیت رشدست که بازیکنان خوب را از بازیکنان بزرگ جدا می‌کند.
به همین ترتیب، اشتباهات ما، به دور از شرم‌آور بودن، باید به‌عنوان فرصت‌های ارزشمند یادگیری تجلیل شود. با تجزیه‌وتحلیل خطاها و شناخت الگوهای تکرارشونده، می‌توانیم انعطاف‌پذیری را پرورش دهیم. و عملکرد را بهبود بخشیم. این رویکرد البته در تضاد مستقیم با وسوسه سرزنش دیگران یا امتناع از قبول اشتباهات‌مان‌ست. بازی شطرنج
اگرچه ممکن‌ست قدردانی از نواقص زندگی عجیب به نظر برسد، اما این ایده چندان عجیب‌وغریب نیست. فلسفه ژاپنی وابی سابی دقیقاً این‌ست: نگرش به زندگی که تجسم قدردانی از نقص‌ست، دیدگاهی که زیبایی را در طبیعت گذرا زندگی می‌یابد. به‌همین ترتیب، هنر ژاپنی کینتسوگی، سفال‌های شکسته را به آثار هنری تبدیل می‌کند که سعی نمی‌کنند ترک‌ها و لبه‌های شکسته گذشته را پنهان کنند.
این رویکردها به ما نشان می‌دهند که وقتی نقص را در آغوش می‌گیریم، می‌تواند تجربه انسانی را غنی و انعطاف‌پذیری را تقویت کند. اشتباهات و باخت‌ها پایان کار نیستند، بلکه شانس تبدیل شدن به چیزی بهتر از قبل هستند.
هم‌دلی و ریسک
وقتی به درس‌های مختلفی که می‌توانیم از بازی شطرنج بیاموزیم نگاه می‌کنیم، چیزی که نمی‌توان آن را دست کم گرفت: درک حریف. اگرچه ما این تصور را که شطرنج‌بازان فکر می‌کنند چند حرکت پیش‌رو می‌کنند را رد کرده‌ایم. اما این بدان معنا نیست که آنها تکالیف‌شان را زودتر از موعد انجام نمی‌دهند. بازی شطرنج
غوطه‌ور شدن در ذهن دیگران بینش ارزشمندی را به شما می‌دهد. و به شما امکان می‌دهد حرکات آنها را پیش‌بینی و استراتژی‌های برنده را تدوین کنید. به‌عنوان مثال، مگنوس کارلسن را در نظر بگیرید که با دقت رقبای خودش را مطالعه و از درک‌ش از نقاط قوت و ضعف آنها برای تضمین پیروزی استفاده می‌کند.
در دنیای امروز، که گفت‌وگو اغلب به تک‌صدایی تبدیل می‌شود، هم‌دلی با دیدگاه‌های دیگران یک مهارت نادرست. با این حال، این مهارتی‌ست که ارزش آن را دارد. زیرا ارتباطات عمیق‌تری را تقویت می‌کند و درک متقابل را ارتقاء می‌دهد. هنر مناظره نباید برنده شدن باشد، بلکه باید به دنبال حقیقت و درک دیدگاه‌های مختلف باشد.
اساساً، مطالعه حریف یکی از راه‌های تلاش برای جلوتر ماندن از منحنی‌ست که اغلب عاقلانه‌تر از ترسیم برنامه‌های بلندمدت‌ست. این در عرصه‌های مختلف، از تجارت گرفته تا بوکس، صادق‌ست. همانطورکه مایک تایسون یک بار گفت: «هر کس برنامه‌ای دارد تا زمانی که مشت به دهانش بخورد.» این به‌خوبی اهمیت سازگاری و چابکی در مواجهه با ناملایمات را خلاصه می‌کند. بازی شطرنج
فداکاری
مفهوم دیگری که هم در شطرنج و هم زندگی را فرا گرفته‌ست، فداکاری‌ست. در حالی که برخی از قربانی‌ها بازدهی فوری دارند، برخی دیگر نتایج غیر قابل پیش‌بینی را به دنبال دارند. به عبارت دیگر، یک فداکاری که به خوبی بازی می‌شود، اغلب می‌تواند سودهای زیادی را در مسیر به همراه داشته باشد. اما برای به دست آوردن این مزایا، باید با مقدار مشخصی از ریسک راحت باشید.
در شطرنج، ریسک ذاتی‌ست و بازیکنان را ملزم می‌کند تا دستاوردهای بالقوه را در مقابل نتایج نامشخص ارزیابی کنند. در حالی که برخی در حرکت‌های جسورانه پیشرفت می‌کنند، برخی دیگر رویکرد محافظه‌کارانه‌تری را ترجیح می‌دهند. با این حال، همانطورکه مگنوس کارلسن بیان می‌کند، اجتناب از خطرات می‌تواند مخاطره‌آمیزترین استراتژی در بین همه باشد.
در نهایت، پذیرفتن عدم اطمینان و آرامش با پیامدهای آن، ویژگی‌های ضروری برای پیمایش در پیچیدگی‌های زندگی‌ست. شانس گرفتن موفقیت را تضمین نمی‌کند، اما فرصتی برای رشد و کشف فراهم می‌کند. بازی شطرنج
خردمندی بازیگران و استادان بزرگ
گلدن استیت وریرز با مربیگری استیو کر، چهار عنوان ان‌بی‌ای را در طول هشت‌سال به دست آورده‌ست. یکی از حرکات استراتژیک آنها اینکه از وقت استراحت با شدت کامل بیرون بیایند، حتی اگر قبلاً ۲۰ امتیاز برتری داشته باشند. به عبارت دیگر، جنگجویان همیشه یک برنامه آماده برای مبارزه با رضایت دارند.
از خودراضی‌بودن دام رایجی‌ست که بسیاری از افراد زمانی که احساس راحتی می‌کنند یا مزیتی به‌دست آورده‌اند در آن گرفتار می‌شوند. در شطرنج، از خودراضی‌بودن می‌تواند کشنده باشد، زیرا حریفان شما اغلب در خطرناک‌ترین حالت‌شان قرار می‌گیرند. بنابراین حفظ تمرکز شدید و اجتناب از اعتمادبه‌نفس بیش از حد بسیار مهم‌ست.
نکته کلیدی در اینجا اینکه تشخیص دهید چه‌زمانی و در کجا باید متمرکز ماند، چه در تلاش‌های رقابتی و چه در زندگی روزمره. نظارت بر سطح اعتماد بیش از حد و تغییر منسجم اهداف نیز می‌تواند به مبارزه با رضایت کمک کند. این تعادل بین تمرکز شدید و عدم سخت‌گیری در رویکردتان برای موفقیت پایدار ضروری‌ست. بازی شطرنج
آنالیز رتروگراد نام دارد. به طور خلاصه، این راهی‌ست برای نگاه‌کردن به چیزها به عقب، که از پایان شروع می‌شود. یک راه رایج برای انجام این کار از طریق تجسم‌ست. تا نتایج مورد نظر آینده‌مان را به تصویر بکشیم. و برای تعیین مراحل مورد نیاز برای دستیابی به آنها به عقب کار کنیم.
این شیوه توسط ورزشکاران و افراد موفقی مانند اپرا وینفری، جیم کری و آرنولد شوارتزنگر استفاده شده‌ست. اثربخشی تجسم بر قدرت ذهنیت در تأثیرگذاری بر رفتار فعلی تأکید دارد. با تلقی اجتناب‌ناپذیر آینده، می‌تواند به‌عنوان سکوی پرشی برای تغییر عمل کند. سپس می‌توانیم به کار پرداختن به مسائل گذشته و ایجاد انگیزه برای بهبود زندگی‌مان در زمان حال بپردازیم. بازی شطرنج
پیش‌روی و دگرگونی
این موضوع ما را به آخرین توصیه ما می‌رساند: پیش برویم و تبدیل به کسی که می‌خواهیم بشویم.
در ۱۹۹۸، نویسنده یک تورنمنت مهم شطرنج را از دست داد. این یکی بیش از حد معمول نیش زد. زیرا در آن زمان به هدف‌ش برای رسیدن به‌عنوان استاد بزرگ نزدیک بود. و باخت او را کمی عقب انداخت. اما پس از پایان آن، او از استاد بزرگ الکساندر شابالوف توصیه‌های حکیمانه‌ای دریافت کرد. او گفت: «برای اینکه استاد بزرگ شوید، ابتدا باید استاد بزرگ باشید.»
شابالوف اساساً به او می‌گفت که چرا مسابقه‌ش را از دست داده‌ست. نویسنده خیلی تلاش می‌کرد تا برنده شود. او آنقدر روی کسب این عنوان متمرکز بود که ابزارها، شیوه‌ها و آمادگی را که کلید موفقیت بودند از دست داد. او به سادگی مانند یک استاد بزرگ بازی نمی‌کرد.
نویسنده این توصیه را جدی گرفت و به‌جای وسواس درباره هدف نهایی، یاد گرفت که فرایند را بپذیرد و بر بهبود مستمر تمرکز کند. او با فداکاری، خودآگاهی و پشتکار، در نهایت به هدف‌ش رسید. و وقتی این کار را کرد، متوجه شد که قبل از رسمی‌شدن عنوان، مانند یک استاد بزرگ بازی می‌کرد. سفر او مظهر اهمیت اصالت، پذیرش خویش، و پذیرش چالش‌ها به‌عنوان فرصت‌هایی برای رشد، در شطرنج و در زندگی‌ست. بازی شطرنج
خلاصه نهایی
دنیای شطرنج دنیای پیچیده‌ای‌ست و پر از بینش‌های مفیدست که می‌توان آنها را به طرق مختلف در زندگی به کار برد. بسیاری از استراتژی‌ها و اصولی که در قلب شطرنج قرار دارند می‌توانند به‌عنوان استعاره‌هایی برای رشد شخصی و موفقیت در زندگی در نظر گرفته شوند. این درس‌های ارزشمند شامل اهمیت حفظ تمرکز، انعطاف‌پذیری، خودآگاهی و ارزش‌های بلندمدت پذیرش چالش‌ها و تمایل به فداکاری‌ست. نویسنده هم‌چنین بر اهمیت حفظ یک شگفتی کودکانه نسبت به هنرش و پذیرش پیچیدگی‌ها و ضررهایی تأکید می‌کند که در این راه با آن مواجه خواهید شد.
از بسیاری جهات، بازی شطرنج به موازات پیچیدگی‌های زندگی روزمره‌ست. و به ما می‌آموزد که با تفکر استراتژیک، سازگاری و طرز فکر رشد به موانع نزدیک شویم. از تسلط بر هنر تمرکز گرفته تا درک قدرت تجسم و یادگیری غلبه بر مشکلات با ظرافت، اصولی جاودانه برای دستیابی به برتری، هم در ورزش و هم فراتر از آن به ما می‌دهد.
این کتاب را می‌توانید از انتشارات چیتگرها تهیه کنید.
