٪۷۰ آنچه در ارتباط رد و بدل می‌شود غیرکلامی یا تن‌گفتار است.

بخش دوم این یادداشت را بخوانید

زبان بدن یکی از وجوه غیرکلامی ارتباط، نقشی به مراتب مهم‌تر از آنچه در گذشته تصور می‌شد ایفا می‌کند. در این یادداشت که بخش سوم چگونه از زبان بدن استفاده کنیم است به موضوعات حریم، تماس بدنی و لمس کردن می‌پردازیم.

حریم

حریم منطقه و فضایی که انسان از آن خود و به مثابه‌ی امتدادی از بدنش می‌داند؛ هر شخص دارای قلمرو خاص خود است که شامل منطقه‌ی پیرامون متعلقات او است.

محدوده حریم

محدوده‌ی حریم به چهار منطقه‌ی شعاعی زیر تقسیم می‌شود:

۱. حریم صمیمی (خصوصی)

حریم صمیمی (خصوصی) فضایی به شعاع ۱۵ تا ۴۵ سانتی‌متر هر شخص می‌باشد. در میان شعاع آن‌ها این حریم از اهمیتی خاصی برخوردار است، زیرا انسان آن را شخصی و متعلق به خود می‌داند و از آن دفاع می‌کند. تنها اشخاصی که از نظر عاطفی بسیار نزدیک به آدم هستند اجازه ورود به این محدوده را دارند که شامل عشّاق، والدین، همسر، دوستانِ بسیار نزدیک، کودکان و اقوام می‌شوند. در اینجا محدوده‌ای نیز وجود دارد که شعاع آن ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر و فقط در تماس فیزیکی قابل دسترسی است.

۲. حریم شخصی

حریم شخصی بین ۴۶ تا ۱۲۰ سانتی‌متر است. این فاصله‌ای است که در مهمانی‌ها و محافل اجتماعی و همایش‌های دوستانه حفظ می‌کنیم.

۳. حریم اجتماعی

بین ۱۲۰ تا ۳۶۰ سانتی‌متر است. این فاصله‌ای است که در مقابل اشخاص غریبه، لوله‌کش، نجاری که در خانه مشغول تعمیرات است، پُست‌چی، فروشنده محل، کارمند جدید در محل کار و اشخاصی که آشنایی کمتری با آن‌ها داریم، چنین فاصله‌ای را حفظ می‌کنیم.

۴. حریم عمومی

حریم عمومی شعاع بیش از ۳۶۰ سانتی‌متر به بالاست. هنگامی که مخاطب ما یک گروه بزرگ است، این فاصله‌ای است که برای راحت بودن، انتخاب و حفظ می‌کنیم.

واکنش شخص در حریم‌های خود

یک شخص معمولاً به یکی از این دو صورت وارد حریم صمیمی (خصوصی) ما می‌شود: صورت اول اینکه یک خویشاوند یا دوست نزدیک است یا ما را دعوت به رابطه جنسی می‌کند. دوم اینکه متجاوز یا شخصی غیر از دوستان است، احتمالاً مقصودی خصمانه دارد و یا درصدد حمله به ماست. با اینکه ما معمولاً افراد غریبه را که وارد حریم اجتماعی و شخصی ما می‌شوند تحمل می‌کنیم ولی ورود یک غریبه به داخل حریم صمیمی (خصوصی) ما موجب تغییرات فیزیولوژیکی در بدنمان می‌گردد.

تپش قلب ما سرعت می‌گیرد، آدرنالین به سمت خون سرازیر می‌شود و جریان خون به داخل مغز و عضلات شدت می‌گیرد تا از نظر جسمی ما را آماده مبارزه یا فرار نماید. اگر مایلید مردم در حضور شما احساس راحتی بکنند، قانون طلایی حفظ فاصله را رعایت کنید. هر قدر که ارتباط ما با سایر مردم صمیمی‌تر باشد اجازه نزدیک‌تر شدن به حریم آن‌ها را خواهیم داشت. حضور در اماکن پر ازدحام مانند کنسرت‌ها، سینماها، آسانسور، قطار و اتوبوس موجب تجاوز اجتناب‌ناپذیر به حریم صمیمی سایرین می‌شوید و مشاهده عکس‌العمل‌های مردم نسبت به این تجاوز جالب است. زبان بدن

فهرستی از قوانین غیرمکتوب وجود دارد که غربی‌ها هنگام رویارویی با شرایط پر ازدحام مانند آسانسور شلوغ یا وسیله‌ی نقلیه عمومی اکیداً از آن پیروی می‌کنند که شامل موارد زیر است:

۱. اجازه صحبت کردن با شخصی را ندارید و این شامل آشنایان نیز می‌شود؛

۲. در تمام مدت از خیره شدن در چشم دیگران باید اجتناب کنید؛

۳. باید چهره‌ی خود را ثابت نگه دارید و هیچ گونه احساساتی نباید نمایان شود؛

۴. چنانچه کتاب یا روزنامه‌ای پیش رو دارید باید به ظاهر عمیقاً مجذوب آن شوید؛

۵. هرچه ازدحام بیشتر باشد میزان حرکات بدن شما باید کمتر باشد؛

۶. در آسانسورها ناگزیر به تماشا کردن شماره‌های طبقات در بالای سر خود هستید.

تماس بدنی و لمس کردن

تفاوتی که بین دو واژه‌ی تماس بدنی و لمس کردن وجود دارد در نیت و مقصود شخص است. لمس کردن با هدف خاصی انجام می‌شود، در حالی که تماس بدنی تنها از روی اجبار و اقتضای موقعیت است. تفاوت این دو خیلی نیست، ولی با توجه به اینکه لمس توسط کدام قسمت از بدن انجام‌شده به راحتی قابل تفکیک می‌باشد. حس لامسه معمولاً در این شرایط بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد: