توضیحات

نقشه‌برداری جریان ارزش، اهرم تعالی فرایندهای کلیدی

نقشه‌برداری جریان ارزش یک چک لیست کاربردی و عملیاتی‌ست که به شما کمک می‌کند تا استراتژی خود را اجرایی کنید. اجرای استراتژی‌های تحول در کسب‌وکارها در گروی بهبود فرایندهای کلیدی‌ست. فرایندهایی که مرکز ثقل مضامین استراتژیک محسوب می‌شود و بهبود آن‌ها، تحلیل جامعی را می‌طلبد. نقشه‌برداری جریان

سیستم مدیریت ناب نخستین بار توسط بنیانگذار سیستم تولید تویوتا، تائیچی اوهنو، به جهان معرفی شد. این رویکرد مشهور در تعالی عملیات شناخته می‌شود. اما کاربرد ابزارهای آن بسیار فراتر از آن‌ست. به عبارت دیگر، سامانه‌ای‌ست که همه فرایندهای سازمان را می‌توان براساس آن بهبود بخشید. نقشه‌برداری جریان

مهم‌ترین ایده تفکر ناب درک مفهوم اتلاف و سپس، شناسائی و حذف منابع آن‌ست. یکی از مهم‌ترین ابزارهای طراحی‌شده برای این منظور نقشه‌برداری جریان ارزش‌ست. سادگی و در عین حال توانمند بودن این ابزار در درک گلوگاه‌های فرایند بسیار کارآست. و یکی از متداول‌ترین روش‌های تحلیل سیستم برای شناسائی و حذف اتلاف‌های گوناگون در فرایندها استفاده می‌شود. نقشه‌برداری جریان

این چک لیست در نظر دارد با مرور کل ادبیات نقشه‌برداری جریان ارزش، نمونه‌های کاربرد آن را نشان دهد. نقشه‌برداری جریان

ارزش چیست؟

ارزش با فرایندهای داخلی کسب‌وکار ایجاد می‌شود. فرایندهای منظرهای داخلی و رشدویادگیری استراتژی را ایجاد و شیوه پیاده‌سازی استراتژی را توصیف می‌کنند. فرایندهای داخلی مؤثر و هماهنگ، تعیین می‌کنند چگونه ارزش خلق و حفظ می‌شود. شرکت باید روی چند فرایند مهم داخلی تمرکز داشته باشد که ارزش متمایزی به مشتری ارائه می‌کنند. و برای تقویت بهره‌وری و تأمین فرانشیز سازمان مهم‌تر هستند. نقشه‌برداری جریان

موفقیت پایدار مستلزم پیوند استراتژی با فرایندهای مدیریتی و عملیاتی‌ست. در سیستم جامع و حلقه‌بسته مدیریت سازمان‌های استراتژی‌محور، دو فرایند کلیدی برای تکمیل این پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرایند اول بهبود فرایندهای کسب‌وکار را به اولویت‌های استراتژیک پیوند می‌دهد. و دومی استراتژی را به پیش‌بینی‌های ظرفیت‌سنجی منابع و مصارف منابع عملیاتی و سرمایه‌ای متصل می‌کند که در تحقق برنامه استراتژیک مورد نیاز خواهد بود. نقشه‌برداری جریان

همسویی برنامه‌های بهبود کیفیت و فرایند با استراتژی بوسیله ارزش پیشنهادی به عنوان قلب استراتژی آغاز می‌شود. شرکت‌های ارائه‌دهنده یک ارزش پیشنهادی هزینه-پایین به مشتریان بر کاهش قیمت، بهبود کیفیت و کوتاه کردن چرخه زمانی فرایندهای زنجیره تأمین، تولید، توزیع و ارائه خدمات متمرکز خواهند شد. نقشه‌برداری جریان

تفکر ناب 

تفکر ناب نگرشی برای افزایش بهره‌وری و ارزش‌آفرینی مستمر و حداقل کردن هزینه‌ها و اتلاف‌ها و مفهوم بنیادی آن در ریشه‌کن کردن اتلاف و آفرینش ارزش در سازمان نهفته‌ست. با مفاهیم و شیوه‌های تفکر ناب می‌توان به رفع عیوب، اتلاف‌ها و خطاهای مشهود دست پیدا کرد.

فلسفه سیستم تولید تویوتا که امروزه آن را فلسفه تولید ناب می‌شناسیم، از این رو «ناب» نامیده می‌شود که در مقایسه با تولید انبوه، هر چیز را به میزان کمتر مورد استفاده قرار می‌دهد. این شیوه تولید، نیروی انسانی موجود در کارخانه، فضای لازم برای تولید، سرمایه‌ای که صرف ابزارآلات می‌شود، نیروی مهندسی لازم برای بوجود آوردن محصول جدید و زمان مورد نیاز برای ساخت آن، همه و همه را تقلیل می‌دهد. نقشه‌برداری جریان

نقطه شروع اساسی تفکر ناب، ارزش خواهد بود. این تنها مصرف‌کننده نهایی‌ست که می‌تواند ارزش را تعریف کند و ارزش، تنها هنگامی دارای معنا و مفهوم‌ست که در چارچوب یک محصول معین بیان شود، محصولی که نیازهای مصرف‌کننده خود را با قیمتی معین و در زمانی معین برآورده سازد. اما این تولیدکننده‌ست که ارزش را می‌آفریند و از دیدگاه مصرف‌کننده همین امر دلیل وجودی اوست. جریان ارزش مجموعه‌ایی از کلیه اعمال ضروری برای یک محصول معین‌ست.

نقشه‌برداری جریان ارزش

نقشه‌برداری جریان ارزش یک ابزار عالی برای شناسایی کل یک جریان ارزش و تعیین محل مناسب برای انجام هر یک از کایزن‌های حرکت و فرایندست. با نقشه‌برداری جریان ارزش می‌توان به جای دیدن یک فرایند منفرد، یک حرکت را دید و به جای مشاهده اتلاف‌ها، ریشه‌های آنها را یافت. ضمناً می‌توان حرکت مواد و اطلاعات را در یک محدوده معین مثلاً از درب ورود تا درب خروج کارخانه با روش تولید ناب طراحی نمود.

از جمله مهم‌ترین دستاوردهای حاصله در یکی از نمونه‌ کسب‌وکارهای ایرانی، کاهش زمان انتظار تولید به میزان ۳۵٪، هم‌چنین بهبود بهره‌وری فیزیکی خط تولید به میزان ۳۵٪ (افزایش تولید روزانه از ۷۰۰ به ۹۵۰ عدد) بوده است. تصاویر قبل و بعد از بهبود در شکل زیر گویای تغییرات اعمال شده‌ست.

تفکر ناب یک رویکرد نوین در تحول سازمان‌هاست. که با ابزارهای ساده و در عین حال توانمندی که در درون سازمان‌ها و یا حتی بین آنها تبیین کرده و بکار می‌گیرد. یک جهش در روند بهبود را برای آنها به ارمغان می‌آورد. نکته اصلی در تمام این ابزارها درک مفهوم اتلاف و شناسائی و حذف آن‌ست. اتلاف فعالیتی‌ست که اگرچه منابعی صرف آن می‌شود، اما هیچ ارزشی نمی‌آفریند. فعالیت‌هایی که نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم در قالب هفت اتلاف تولید در سیستم تولید تویوتا دسته‌بندی شد. و پس از آن مصادیق دیگر آن هم‌چون اتلاف‌های خدمات یا اتلاف‌های نگهداری و تعمیرات مطرح گردید.