یاد بگیرید چگونه به صورت مؤثر اهداف برنامه ریزی استراتژیک تعیین کنید
اهداف برنامه ریزی استراتژیک در دنیای کسب و کار در حال تغییر بسیار مهم است. از این رو، داشتن اهداف استراتژیک و برنامه‌ای برای هدایت تلاش‌های سازمانی ضروری است. با این حال، ایجاد اهداف استراتژیک می‌تواند یک کار ترسناک باشد. چگونه تصمیم می‌گیرید که کدام اهداف برای شرکت شما حیاتی هستند؟ کدام یک قابل اجرا و اندازه‌گیری هستند؟ کدام اهداف را در اولویت قرار دهیم؟
برای پاسخ به این سؤالات، در این یادداشت به تفکیک برنامه ریزی استراتژیک، ویژگی اهداف استراتژیک و چگونگی انتخاب اهداف سازمانی برای پیگیری می‌پردازیم.
برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
برنامه ریزی استراتژیک فرایند سازمانی مداوم استفاده از دانش موجود برای مستندسازی جهت‌گیری مورد نظر یک کسب و کار است. این فرآیند برای اولویت‌بندی تلاش‌ها، تخصیص مؤثر منابع، همسویی سهامداران و کارکنان، و اطمینان از پشتوانه اهداف سازمانی با شواهد و قراین صحیح استفاده می‌شود.
تحقیقات در هاروارد هشدار می‌دهد که در برنامه استراتژیک خود قفل نشوید. و فراموش نکنید که استراتژی شامل ریسک و ناراحتی ذاتی است. یک برنامه استراتژیک خوب با به وجود آمدن فرصت‌ها و تهدیدها تکامل می‌یابد و تغییر می‌کند.
پروفسور کلیتون کریستنسن، پروفسور مدرسه بازرگانی هاروارد، براساس استراتژی مخرب، می‌گوید: «بیشتر افراد استراتژی را یک رویداد می‌دانند. اما این روشی نیست که در دنیا کار می‌کند. زمانی‌که با فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌بینی‌نشده مواجه می‌شویم، باید پاسخ دهیم. گاهی اوقات ما با موفقیت پاسخ می‌دهیم. گاهی اوقات ما این کار را نمی‌توانیم بکنیم. اما بیشتر استراتژی‌ها از طریق این فرایند توسعه می‌یابند. اغلب اوقات، استراتژی که منجر به موفقیت می‌شود، از طریق فرایندی تدوین می‌شود که تقریباً در هر صنعتی ۲۴ ساعته در ۷ روز در حال کار است.»
ویژگی‌های اهداف استراتژیک
برای ایجاد یک برنامه استراتژیک برای سازمان خود، ابتدا باید اهدافی را مشخص کنید که می‌خواهید به آن برسید. اهداف استراتژیک اهداف قابل اندازه‌گیری یک سازمان هستند. و نشان‌دهنده دیدگاه بلندمدت آن است. در اینجا چهار ویژگی از اهداف استراتژیک وجود دارد که باید هنگام تعیین آنها برای سازمان خود در نظر داشته باشید.
۱. ارزش‌محور
نقطه آغازین برای ایجاد اهداف استراتژیک این است که از خود بپرسید هدف و ارزش‌های شرکت شما چیست. برای چه چیزی تلاش می‌کنید، و چرا تعیین این اهداف مهم است؟ اجازه دهید پاسخ به این سؤالات، توسعه اهداف استراتژیک سازمان شما را راهنمایی کند. نیازی نیست ارزش‌های خود را در هنگام ورود به محل کار کنار بگذارید. رهبری هدفمند می‌تواند از این طریق عملکرد کسب و کار را افزایش دهد.
به‌کارگیری یک هدف، به عملکرد شما آسیب نمی‌زند، اگر آن را به‌طور معتبر و خوب اجرا کنید. شما باید بتوانید اهداف خود را با چشم‌انداز استراتژیک شرکت به گونه‌ای متصل کنید که واقعاً افراد را همسو و در مسیر درست قرار دهند. در این صورت امکان پیشی گرفتن از رقبای خود را خواهید داشت.
۲. بلندمدت و آینده‌نگر
در حالی که اهداف استراتژیک اهداف بلندمدت سازمان شما هستند، اهداف عملیاتی نقاط عطف روزانه‌ای هستند که برای دستیابی به آنها باید به آنها رسید. هنگام تعیین اهداف استراتژیک، به ارزش‌ها و چشم‌انداز بلندمدت شرکت خود بیاندیشید. و مطمئن شوید که اهداف استراتژیک و عملیاتی را با هم اشتباه نمی‌گیرید.
به عنوان مثال، هدف سازمان شما می‌تواند ایجاد یک استراتژی بازاریابی جدید باشد. با این حال، این یک هدف عملیاتی در خدمت یک چشم‌انداز بلندمدت است. هدف استراتژیک، در این مورد، می‌تواند نفوذ به بخش جدیدی از بازار باشد که ایجاد یک استراتژی بازاریابی جدید به آن کمک می‌کند.
برای اطمینان از تعیین اهداف چالش‌برانگیز که می‌تواند تأثیری پایدار بر سازمان شما داشته باشد، چشم‌انداز آینده‌محوری داشته باشید.
۳. قابل اجرا
اهداف استراتژیک قوی نه تنها بلندمدت و متمرکز بر آینده هستند، بلکه قابل اجرا هستند. اگر اهداف عملیاتی وجود ندارد که تیم شما بتواند برای رسیدن به هدف استراتژیک کامل کند، سازمان شما بهتر است زمان و منابع خود را در جای دیگری صرف کند.
هنگام تدوین اهداف استراتژیک، به اهداف عملیاتی بیاندیشید که در ذیل آنها قرار دارند. آیا آنها گام های عملی هستند که تیم شما می‌تواند برای رسیدن به هدف سازمان شما انجام دهد؟ اگر چنین است، هدف می‌تواند یک تلاش ارزشمند برای کسب‌وکار شما باشد.
۴. قابل اندازه‌گیری
هنگام ایجاد اهداف استراتژیک، تعیین چگونگی سنجش پیشرفت و موفقیت بسیار مهم است. به عنوان مثال، هدف «ادغام شدن» معتبر اما مبهم است. بازه زمانی در نظر گرفته شده برای رسیدن به این هدف و نحوه تعریف عملیاتی «ادغام» را در نظر بگیرید. روش به دست آوردن داده نیز باید در نظر گرفته شود.
یک تجدید نظر مناسب برای هدف اصلی می‌تواند این باشد: «افزایش شناخت برند تا ۸۰ درصد در میان ایرانیان مورد بررسی تا سال ۱۴۱۰.» با تعیین هدف مشخص‌تر، می‌توانید سازمان خود را برای رسیدن به آن بهتر تجهیز کنید. و اطمینان حاصل کنید که کارمندان و سهامداران تعریف روشنی از موفقیت و نحوه اندازه‌گیری آن دارند.
اولویت‌بندی اهداف استراتژیک
هنگامی که چندین هدف استراتژیک را شناسایی کردید، مشخص کنید که کدام یک ارزش پیگیری دارند. این می‌تواند یک فرایند طولانی باشد. به خصوص اگر تصمیم‌گیرندگان دیگر اولویت‌ها و نظرات متفاوتی داشته باشند.
برای تنظیم بهتر، اطمینان حاصل کنید که همه از قصد و نیت پشت هر هدف استراتژیک آگاه هستند. همسویی کارکنان می‌تواند سازمان شما را به گونه‌ای قرار دهد که از رقبای خود پیشی بگیرید.
بازده تخمینی سرمایه‌گذاری (ROI) را محاسبه کنید
بعد، بازده تخمینی سرمایه‌گذاری (ROI) اهداف عملیاتی مرتبط با هر هدف استراتژیک را محاسبه کنید. به عنوان مثال، اگر هدف استراتژیک «دستیابی به آلودگی هوای صفر تا سال ۱۴۱۰» است، باید آن را به وظایف فرعی قابل اجرا تقسیم کنید. مانند «تعیین میزان دی‌اکسیدکرین شرکت ما در سال» و «تولید یک بازاریابی و عمومی استراتژی روابط عمومی». هم‌چنین هزینه و بازده مورد انتظار برای هر یک را محاسبه کنید.
فرمول بازده سرمایه‌گذاری (ROI) معمولاً به صورت زیر نوشته می‌شود:
ROI = (سود خالص / هزینه سرمایه گذاری) x 100
در مدیریت پروژه، از فرمول کمی متفاوت با بالا استفاده می‌کند:
ROI = [(ارزش مالی – هزینه پروژه) / هزینه پروژه] x 100
برآورد می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در هنگام تصمیم‌گیری برای دنبال کردن اهداف باشد. اگرچه همه اهداف استراتژیک نیازی به بازده بالای سرمایه ندارند. اما به نفع شماست که بازده سرمایه تخمینی هر هدف را محاسبه کنید تا بتوانید آنها را با هم مقایسه کنید.
رویدادهای جاری را در نظر بگیرید
در نهایت، هنگام تصمیم‌گیری برای اولویت‌بندی کدام هدف استراتژیک، اهمیت لحظه حال را نمی‌توان نادیده گرفت. چه اتفاقی در جهان می‌افتد که می‌تواند بر به‌موقع بودن هر هدف تأثیر بگذارد؟
به عنوان مثال، همه‌گیری ویروس کرونا (COVID-19) و بحران تغییرات آب‌وهوایی در حال تشدید بر اهداف استراتژیک بسیاری از سازمان‌ها در سال ۱۳۹۸ تأثیر گذاشته است. اغلب، اهدافی اولویت دارند که به‌موقع و فوری هستند.
ایجاد اهداف برای آینده
همانطور که اهداف استراتژیک را تعیین و اولویت‌بندی می‌کنید، به یاد داشته باشید که استراتژی شما باید همیشه در حال تکامل و تحول باشد. با تغییر شرایط و چالش‌ها، استراتژی سازمانی شما نیز باید تغییر کند.
اگر با هدف، چشم‌اندازی قابل اندازه‌گیری و عملی و آگاهی از رویدادهای جاری رهبری کنید، می‌توانید اهداف استراتژیکی را تعیین کنید که ارزش تلاش برای آنها را دارند.
