ابتکارات یعنی خلاقیت در طراحی و اجرای پروژه‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های کسب و کار
ابتکارات کسب و کار مجموعه‌ای از پروژه‌ها، طرح‌ها و برنامه‌های شرکت شما هستند. آن‌ها برای بستن شکاف عملکرد استراتژیک شما ضروری است. شکاف عملکرد شما فاصله بین وضعیت موجود اهداف استراتژیک شما با نشانگاه‌ها است. ما بایستی به این نشانگاه‌ها در یک سال آینده دست پیدا کنیم. تا چشم‌انداز ۳ تا ۵ ساله شما محقق شود. بنابراین، اجرای موفق ابتکارات کسب و کار شما نقش اساسی در دستیابی به نشانگاه‌ها (اهداف کمی یک ساله) و چشم‌اندازتان دارد.
ابتکارات کسب و کار به ازای هر هدف یا مضمون استراتژیک در نقشه استراتژی شما تعریف می‌شود. مصمون استراتژیک مجموعه‌ای از اهداف به هم مرتبط با منطق رابطه علت و معلولی است. و برای دستیابی به یک مأموریت کلان ضروری خواهد بود. به عنوان مثال، «ارتباط صمیمانه با مخاطبان» یک مضمون استراتژیک در نقشه استراتژی شماست. که مأموریت کلانی را دنبال می‌کند. محوریت این مأموریت کلان صمیمی بودن با مشتری است. این مضمون در قالب اهدافی مانند میزان وفاداری مشتری، تعداد تکرارهای خرید، میزان جلساتی که با مشتریان وفادار داریم. و شایستگی‌های کارکنان در برخورد با مشتریان متبلور می‌شود. بهتر است ابتکارات به ازای هر مضمون تعریف شود.
از این رو، ابتکارات کسب و کار به عنوان محرک‌های استراتژیک عمل می‌کنند. همین امر، تغییر و دگرگونی را در کسب وکار و سازمان شما نهادینه و ارزش را خلق می‌کنند. هر چقدر بتوانیم این ابتکارات را بهتر مدیریت کنیم می‌توانیم خروجی‌های بهتری از این ابتکارات به دست آوریم. و این خروجی‌ها منجر به نتایج و دستآوردهای مطلوب‌تری خواهد شد. در اینجا هشت گام اساسی برای مدیریت ابتکارات را بیان می‌کنیم. این گام‌ها می‌توانند مسیر مدیریت ابتکارات کسب و کار را در شرکت شما تغییر دهد. و در دستیابی شما برای وضعیت بهتر کمک کند.
۱. سبدی از پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها را ایجاد و توسعه دهید.
همواره دنبال این باشید که جدای از تعریف رابطه علت و معلولی اهداف استراتژیک، یک رابطه علت و معلولی بین ابتکارات خود تعریف کنید. به عنوان مثال، اگر شما یک شرکت یا کسب‌وکار در حوزه ارائه خدمات مالی هستید، می‌توانید چنین رابطه‌ای را بین اهداف خود برقرار کنید. هدف «برنامه‌ریزی سهام» (که یک نظام استراتژیک است) در منظر یادگیری باعث می‌شود تا هدف «فروش چندگانه محصول» در منظر فرایند بهتر محقق شود. و سپس «افزایش اعتماد مشتری به مشاوره‌های مالی ما» پر منظر مشتری اجرایی شود. و به هدف «درآمد مرکب گسترده‌تر» در منظر مالی منجر خواهد شد.
برای تحقق این مأموریت که یک مضمون استراتژیک در نقشه استراتژی است شما بایستی مجموعه‌ای از ابنکارات کسب و کار را تعریف کنید. این ابتکارات اثرات متقابل با یکدیگر دارند. ابتکاراتی مانند «یکپارچگی پرونده مشتری»، «نرم‌افزار برنامه‌ریزی سبد سهارم»، «برنامه‌ریز مالی تأییدشده»، و «پرداخت پاداش» در منظر یادگیری، «پیشنهاد محصول یکپارچه» و «برنامه‌ریزی مالی» در منظر فرایند و «بخش‌بنید بازار» و «رضایت‌سنجی از مشتری» در منظر مشتری که با یکدیگر رابطه علت و معلولی دارند. و در یک سبد تعریف می‌شوند. ابتکارات جزیره جزیره و تافته جدابافته اثربخشی کمتری را دارد.
۲. پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌های اولویت‌بندی‌شده را انتخاب کنید.
همیشه منابع ما اعم از مالی و غیرمالی محدود است. ما منابع نامحدود نداریم. از این رو، انتخاب‌های استراتژیک ما نیز محدود خواهد شد. اگر ما به اولویت‌بندی ابتکارات اهمیت ندهیم، می‌بایست منابع محدود خود را به صورت یکسان به ابتکارات کسب و کار تخصیص دهیم و همین باعث می‌شود تا زمان مفید و لازم را برای رسیدن به اهداف و چشم‌انداز خود از دست بدهیم. کافی است با ۸۰ درصد منابع خود را صرف ۲۰ درصد ابتکاراتی کنیم که می‌تواند کارامدی رسیدن به اهداف و چشم‌انداز ما به شدت افزایش دهد. اما چگونه؟
شما می‌توانید با بررسی ابتکارات براساس چهار معیار میزان ارزش‌آفرینی ابتکار، هزینه یا بودجه ابتکار، زمان‌بندی دستیابی به خروجی‌های ابتکار و ریسک اجرای ابتکارات آن‌ها را اولویت‌بندی کنید. ۲۰ درصدی را انتخاب کنید که امتیاز بیشتری را کسب می‌کنند. و مسلماً بیشتر از عدد انگشتان دست شما نخواهند بود.
۳. به هر یک از این پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها یک پاسخگو و تیم کاری تخصیص دهید.
عنصر مهم در مدیریت ابتکارات انتخاب‌شده تخصیص یک نفر از مدیران کسب‌وکار و شرکت شما برای پاسخگویی است. او وظیفه دارد تا در قبال موفقیت این ابتکار یا ابتکارات کسب و کار متعلقه مسئولیت هدایت و رهبری آن را داشته باشد. گزارش پیشرفت هفتگی را به شورای راهبردی ارائه دهد و موانع به وچود آمده را با کمک حامی ابتکار کنار بزند. برای اینکه ابتکار از پیشرفت خوبی برخوردار شود بایستی ایده‌ها و پیشنهادهای بکر و تازه‌ای را مطرح کند.
هم‌چنین افراد داوطلب برای پیش‌برد ابتکار خود را از میان کارکنان شرکت برگزیند تا بتواند تیم ابتکار منسجم، مشتاق و هدفمند را هدایت و رهبری کند. اگر هر ابتکار شما در کسب‌وکار یا شرکت پاسخگو و تیمی را نداشته باشد، ابتکارات شما بی صاحب خواهد بود و هر چیز بی صاحبی به سرعت فاسد و بی نتیجه خواهد ماند.
۴. زمان‌بندی و هزینه هر یک از پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها را مشخص کنید.
برای هر یک از ابتکارات کسب و کار خود یک شناسنامه طراحی و تدوین کنید که دو عنصر مهم زمان و هزینه را به طور مشخص در خود جای داده باشد. زمان برای اینکه ببینید خروجی هر فاز یا مرحله «کی» به نتیجه خواهد رسید و هزینه برای اینکه ببینید چقدر پول باید خرج کنید تا این خروجی به دست بیاید. زمان‌بندی شما در قالب یک گانت‌چارت واقعی بایستی پیش‌بینی شود که از طریق شکست ساختار کار و فعالیت‌های ابتکار اتفاق خواهد افتاد و هزینه شما در قالب یک پیش‌بینی بودجه برای هر یک از کارها و فعالیت‌ها ایجاد خواهد شد. مجموعه هزینه‌های ابتکارات شما می‌تواند بودجه جدیدی را با عنوان «بودجه استراتژی» را برای شما رقم بزند.
۵. اجرای پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها را آغاز کنید.
در ۴ گام قبلی شما قدم‌هایی را برداشته‌اید که بیشتر برنامه‌ریزی را انجام دهید. اما نکته مهم در به نتیجه رساندن یک ابتکار چیزی نیست جز: اجرا. اجرا است که نتایج و دستاوردهای شما را به ارمغان می‌آورد و فاصله شما را با نقطه مطلوب اهداف کسب‌وکاری شما کمتر و کمتر می‌کند. در اجرا مهم‌ترین نکته دوری از ترس و انجام اولین اقدام است. زیرا ابتکار یک پروژه یا طرح جدید در کسب‌وکار شما برای رسیدن به سطح جدیدی از عملکرد است که تجربه قبلی آن در شرکت شما وجود ندارد. و همین باعث می‌شود تا به صورت ذهنی شما انجام آن را به نعویق بیاندازید. این ذهنیت ترس را بایستی با اولین اقدام از بین ببرید و اجرا را آغاز کنید.
۶. میزان پیشرفت پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها را در دوره‌های هفتگی و ماهانه گزارش کنید.
پایش و پیگیری اقدامات انجام گرفته برای ابتکارات گام بعدی است که بایستی مدنظر شما باشد. این پایش و پیگیری بایستی در دوره‌های هفتگی و ماهانه صورت بگیرد. تله‌ای که شرکت‌ها در آن گرفتار می‌شوند این است که معمولاً گزارش‌های مفصلی از نرم‌افزارهای کنترل پروژه به صورت مجلد بر روی میز مدیر عامل حاضر می‌شود و از طرف دیگر، فرصت خواندن چنین گزارش‌های مفصلی برای مدیر فراهم نیست.
خلاصه‌گزارش یک صفحه‌ای از میزان پیشرفت ابتکارات باعث می‌شود تا شما به عنوان یک مدیر اثربخش نگاه کلی از پیشرفت ابتکارات داشته‌باشید. اینکه این پروژه در چه مرحله‌ای است، چه درصدی پیش رفته است، شرایط کنونی و موانع آن چیست و بر روی چه اهدافی و به چه میزان تأثیرگذار شده است. این حلاصه‌گزارش اگر در جلسات هفتگی و ماهانه مدیران بررسی شود و بقیه افراد نسبت به آن بازخور داشته باشند مؤثرتر خواهد بود.
۷. ارتباط بین پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها را با اهداف استراتژیک سنجش و پایش کنید.
دلیل اصلی اجرای ابتکارات کسب و کار ما آن است که شکاف عملکردی ما پر شود. شکاف عملکردی ما یک عدد است. و بایستی کاملاً مشخص و شفاف باشد. میزان فروش امروز ما X میلیارد تومان (وضعیت موجود) است. و ما می‌خواهیم تا ماه آینده، فصل آینده یا آخر سال به X+a میلیارد تومان (وضعیت مطلوب) برسد. فاصله بین وضعیت موجود با وضعیت مطلوب شکاف عملکرد شماست که باید پر شود. این عدد مصداقی از یک تغییر و دگرگونی است! چه ابتکار یا ابتکاراتی بایستی اجرا شود تا این شکاف عملکرد پر شود. شما نه تنها باید پیشرفت ابتکارات کسب و کار را از نظر زمان‌بندی و هزینه بررسی کنید. بلکه باید ارتباط بین ابتکارات با اهداف نیز کاملاً مشخص باشد. از رنگ سبز (ارتباط خوب)، رنگ زرد (ارتباط متوسط) و رنگ قرمز (ارتباط ضعیف) استفاده کنید تا یک گزارش مؤثر داشته باشید.
۸. اقدامات اصلاحی موردنظر را برای ترمیم پروژه‌ها/طرح‌ها/برنامه‌ها انجام دهید.
و در آخرین گام، برخی از اجرای ابتکارات کسب و کار ممکن است ضعیف یا متوسط باشد. شما بایستی اقداماتی را مبنی بر ترمیم این ابتکارات انجام دهید تا این ابتکارات پیشرفت خوبی را تجربه کنند. اگر ابتکاری نمی‌تواند هدفی را محقق کند، بایستی حذف و از سبد ابتکارات ابتکار جدیدی را چایگزین کنید. این اقدامات اصلاحی باعث می‌شود تا همیشه ابتکارات اصلی شما از اجرای مطلوبی برخوردار شود و پیشرفت اهداف در مسیر نتایح و دستاوردهای مطلوب قرار بگیرد. این گونه اقدامات می‌تواند شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که شکاف عملکردی شما بسته شود.
مشق تغییر
این هشت گام را در ابتکارات کسب و کار شرکت خودتان تمرین کنید. و نتایج به دست آمده از آن را با ما و در این صفحه به اشتراک بگذارید تا دیگران نیز از تجربه اجرای شما بهره‌مند شوند.
