سیستم‌سازی رشد (جعبه‌ابزار فردی)
ارزیابی زندگی هشتمین مرحله از برنامه رشد فردی (برف) است. برف راهکار رشد الگوی مشاوره مدیریت هارمونی است. ما برای موفقیت و تغییر نیاز به یک برنامه ساخت‌یافته، راهبردی و هماهنگ داریم و برای اینکه بتوانیم این برنامه را آغاز کنیم، باید از رسالت زندگی شروع کنیم.
رسالت زندگی ما شامل سه بیانیه اصلی است: ۱. مأموریت شخصی، ۲. ارزش‌های بنیادین، و ۳. چشم‌اندازی برای آینده. برای دستیابی به این رسالت بایستی از چهار جنبه نتایج، مخاطب، فعالیت و یادگیری نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای خود را ارزیابی و تحلیل کنید. با تحلیل عوامل کلیدی موفقیت مبتنی بر جدول عوامل بیرونی و درونی اهداف راهبردی زندگی را تدوین و روابط بین این اهداف را در قالب یک نقشه راه ترسیم کردیم.
سپس باید دقیقاً بتوانیم نقشه راه و دستیابی به رسالت خود را اندازه‌گیری کنیم. در ادامه به این موضوع پرداختیم که چگونه برنامه خود را با خانواده، دوستان، مدیران و سایر ذینفعان‌مان در میان بگذاریم تا بتوانیم حمایت و پشتیبانی آن‌ها را در همه مراحل داشته باشیم و اینکه درباره پیوند بین فعالیت‌های روزانه زندگی با اهداف بلندمدت و مقصد نهایی زندگی صحبت می‌کنیم. هم‌چنین درباره ضرورت و الزام اطلاعات و داده برای پیگیری و موفقیت برنامه رشد فردی صحبت کردیم. در این یادداشت می‌خواهیم درباره ارزیابی زندگی صحبت کنیم.
ارزیابی مدل می‌خواهد
برای اینکه بتوانید ارزیابی مؤثری را داشته باشید بایستی یک مدل ساخت‌یافته، راهبردی، و هماهنگ برای آن داشته باشید. برنامه رشد فردی می‌تواند چنین مدلی را برای شما ایجاد کند. اما ابتدا به چند سوال در رابطه با این مدل بپردازیم. اینکه برنامه رشد فردی چیست؟ چرا به این برنامه نیاز داریم؟ تفاوت این برنامه با برنامه‌هایی از این دست چیست؟ این برنامه چه ویژگی‌هایی دارد؟ مراحل مختلف این برنامه چگونه طراحی می‌شود؟ و چگونه می‌توانیم از این برنامه استفاده کنیم.
خیلی اوقات وقتی حرف از تغییر یا موفقیت زده می‌شود قوانین و اصول زیادی به ذهن ما می‌رسد، مثل قانون جذب، مثل هدف‌گذاری، مثل پشتکار و تلاشی که باید انجام بشود یا بسیاری از قوانین و اصولی که معمولاً از کتاب‌ها، نوشته‌ها و نکات یا خیلی از نوارها یا فایل‌هایی که ما گوش می‌دهیم آن‌ها را بارها گفته‌اند یا کتاب‌های زیادی در این مورد خوانده‌ایم؛ یا حرف‌های زیادی را در این حوزه یعنی موفقیت و تغییر شنیده‌ایم. زندگی
اما من اعتقاد دارم که همه این‌ها لازمه تغییر و موفقیت هست اما خیلی از ما کلاس و کتاب و نکته و این جور موضوعات را زیاد پیگیری کردیم، زیاد دنبال این حرف‌ها رفتیم ولی متأسفانه شاید کمتر به نتیجه رسیدیم. واقعاً اشکال کار کجاست؟ کجا شکافی وجود دارد که ما کمتر داریم نتیجه می‌گیریم، بیشتر داریم می‌شنویم، بیشتر داریم می‌خوانیم، بیشتر داریم گوش می‌دهیم ولی کمتر نتیجه می‌گیریم. اجازه بدهید که از دو سطح تغییر صحبت کنیم. زندگی
دو سطح تغییر
بعضی از اصولی که در موفقیت یاد می‌گیریم یا به آن‌ها عمل می‌کنیم، مربوط به اندیشه‌ها، انگیزه‌ها و رفتارهای ماست. اجازه بدهید مثالی بزنم. به ما می‌گویند که اگر می‌خواهید موفق بشوید مثبت فکر کنید، مثبت‌اندیشی، به خودتان سیگنال منفی ندهید، خب! بله من مثبت فکر می‌کنم. اصلاً می‌خواهم که مثبت فکر کنم و سیگنال منفی به خودم ندهم اما بعدش چه می‌شود. این سطح را من می‌گویم محتواهای خوبی که ما باید یاد بگیریم و به آن‌ها عمل کنیم، مثبت‌اندیشی، ندادن سیگنال‌های منفی، جذب ثروت‌های ذهنی به طرف خودمان و یا بسیاری از این اصولی که من آن‌ها را محتواهای خوب نامگذاری می‌کنم. اما، زندگی
یک سطح بالاتری از موفقیت وجود دارد که من می‌گویم ساختارسازی. اسمش را می‌گذارم ساختارسازی موفقیت و تغییر. ما باید ساختارها را هم برای موفقیت عوض کنیم. به عنوان مثال، من باید چشم‌اندازی برای موفقیت داشته باشم. اما ساختاری برای سنجش یا اندازه‌گیری یا پایش برای این چشم‌انداز ندارم. نمی‌دانم من الان به سمت چشم‌اندازم در حال حرکت هستم یا از چشم‌اندازم در حال دور شدنم. یا به این مثال توجه کنید که من فعالیت‌های روزانه را در راستای تحقق چشم‌اندازم باید قرار بدهم. زندگی
اما ساختاری برای اتصال و پیوند بین فعالیت‌های روزانه‌ام با اهداف و چشم‌اندازم ندارم. چون ساختارسازی نکردم. یا تغییر ساختار نداده‌ام. خب! اگر ساختارسازی نکردم یا ساختار ندارم، بعد از مدتی برمی‌گردم به همان سیستم قبلی که داشتم. کارهایم را و فعالیت‌هایم را انجام بدم کلاً قید تغییر و موفقیت و این چیزها را می‌زنم و همه این‌ها را کنار می‌گذارم. پس باید چی کار کنم. مطلب اصلی که می‌خواهم اینجا بگویم، تفاوت این برنامه با بسیاری از برنامه‌هایی است که ممکن است شما در سمینارها یا دوره‌ها خوانده، شنیده یا شرکت کرده باشید.
سه تفاوت اصلی برف با سایر برنامه‌ها
اولین تفاوت برنامه رشد فردی (برف) با سایر برنامه‌هایی از این دست این است که این برنامه ساختارگراست. ساختارگرا بودن یعنی چه؟ یعنی چارچوب‌های مشخصی را برای اجرای برنامه به شما می‌دهد، به شما سیستم می‌دهد، به شما شکل و قالب می‌دهد تا شما خیلی کاربردی بتوانید با تمرین و تلاش مستمر به سمت دستیابی به نتایج ویژه حرکت کنید. ارزیابی
دومین تفاوت این برنامه این است که این برنامه راهبردی است. راهبردی بودن یعنی چه؟ راهبردی بودن یعنی به شما می‌گوید بین انتخاب‌هایی که برای آینده دارید، اولاً تصمیم‌گیری مبتنی بر اولویت باید باشد و بعد با توجه به این تصمیم‌گیری، اقدامات آینده‌گرایانه‌ای را اجرا کنید که شما را به مقصد مطلوب‌تان بتواند برساند. راهبرد قبل از اینکه به شما بگوید چه کاری را در زندگی انجام بدهید، می‌گوید چه کاری را در زندگی انجام ندهید. و ارزیابی
سومین تفاوتی که در این برنامه با سایر برنامه‌ها است این است که یک هارمونی بین همه اصول و چارچوب موفقیت و تغییر ایجاد می‌کند. هارمونی یعنی چه؟ یعنی هماهنگی بین ایده‌ها و اندیشه‌های شما و عمل و رفتارهای اجرائی شما است. خیلی اوقات ما بین آنچه که می‌اندیشیم و آنچه که عمل می‌کنیم هماهنگی و سازگاری وجود ندارد. پس برنامه رشد فردی (برف) چرخه‌ی نظام یافته و سیستمی برای زندگی بهتر و موفق‌تر است و ما در این برنامه می‌خواهیم در مورد برنامه رشد فردی نظام‌یافته یا ساختارگرا، راهبردی و هارمونی‌مدار صحبت کنیم. ارزیابی
ارزیابی برنامه رشد فردی چیست
این برنامه نه مرحله‌ای می‌تواند از هر یک از مراحل آغاز شود. بستگی به شما دارد. البته بهترین حلقه‌ای که می‌تواند این چرخه را راه بیندازد، مرحله ارزیابی زندگی است. ولی شما می‌توانید از هر حلقه‌ی این برنامه‌ی نه مرحله‌ای آغاز کنید. اجازه بدهید تا یک خودارزیابی با پرسش‌های زیر و برای راه‌اندازی این برنامه داشته باشیم. یک کاغذ و قلم بردارید و این کارگاه ارزیابی را اجرا کنید. ارزیابی
ارزیابی بخش اول: معماری زندگی
- پرسش اول: آیا من، مأموریت خودم را تعریف کرده‌ام؟ آیا مأموریت من منحصر به فرد است؟
- پرسش دوم: برای چه ارزش‌هایی زندگی می‌کنم؟ ارزش‌های خودم را شفاف کرده‌ام؟
- پرسش سوم: آیا من چشم‌اندازی برای آینده خودم ترسیم کرده‌ام؟ این چشم‌انداز به چه میزان چالش‌برانگیز است؟
- پرسش چهارم: برای دستیابی به آینده خود، تحلیل درستی از قابلیت‌ها، استعدادها، توانمندی‌ها یا ضعف‌ها و آسیب‌های خودم دارم؟ ارزیابی
- پرسش پنجم: آیا فرصت‌ها،چالش‌ها و تهدیدهای خودم را برای دستیابی به آینده مطلوبی که تعریف کرده‌ام شناسایی کرده‌ام؟
- پرسش ششم: آیا اهداف کوتاه، میان و بلندمدت خودم را شفاف تعریف کرده‌ام؟
- پرسش هفتم: نقشه‌ای از ارتباطات بین این اهداف برای طی مسیر زندگی ترسیم کرده‌ام؟
ارزیابی بخش دوم: طرح‌ریزی زندگی
- پرسش هشتم: آیا شاخص‌ها یا سنجه‌ها یا معیارهایی برای اندازه‌گیری اهداف خودم دارم؟ آیا این معیارها معنی‌دار هستند؟
- پرسش نهم: در حال حاضر، فعالیت‌های زندگی من می‌تواند اهداف من را محقق کند؟ ارزیابی
- پرسش دهم: چه فعالیت‌های جدیدی برای تحقق اهداف آینده‌ام باید انجام بدهم؟ آیا این‌ها را مشخص کرده‌ام؟
- پرسش یازدهم: چه کسانی بایستی از اهداف من اطلاع داشته باشند؟ آیا با آن‌ها گفتگو کرده‌ام؟ آن‌ها با من همسو شده‌اند؟
ارزیابی بخش سوم: اندازه‌گیری زندگی
- پرسش دوازدهم: برنامه‌ی زندگی خودم را پایش می‌کنم؟ عملکرد زندگی من چگونه گزارش می‌شود؟ چطور برای خودم یک گزارش عملکرد می‌توانم تهیه کنم؟ ارزیابی
- پرسش سیزدهم: از تحقق اهداف خود ارزیابی دارم؟ چه اهدافی محقق شدند؟ و چرا؟ کدام یک از آن‌ها محقق نشدند و باز چرا؟
- پرسش چهاردهم: پیرامون من در دنیا چه تغییراتی در حال شکل‌گیری است که بایستی آن‌ها را مدنظر قرار دهم؟ ارزیابی
و پرسش‌هایی مانند پرسش‌های بالا که شما می‌توانید آن‌ها را بسازید و پاسخ دهید و به این پرسش‌ها اضافه کنید. حتماً می‌دانید که پرسش کلید دانش است و ارزیابی با پرسش‌های نظام‌مند می‌تواند شما را به شناخت بهتری برساند و در شناخت بهتر یاری بدهد.
چارچوب برنامه رشد فردی
برای اینکه من بتوانم یک مقدار چارچوب برنامه رشد فردی را خلاصه‌تر به شما عرض کنم، اجازه بدهید که سه پرسش کلیدی را در این مدل از شما بپرسم و شما به این سه پرسش، پاسخ بدهید. ارزیابی
اولین پرسش کلیدی این است که چرا هستم؟ دلیل آفرینش من چیست؟ دلیل اصلی این زندگی چیست؟ این اولین پرسشی است به نام پرسش چرایی. معمولاً رهبران بزرگ، اولین سؤال یا پرسشی که از خودشان می‌پرسند این است که چرا. ارزیابی
دومین پرسش کلیدی این است که چه ارزش جدیدی را در زندگی می‌خواهم خلق کنم. من چه تفاوت ویژه‌ای نسبت به دیگران دارم؟ چه چیزی باعث می‌شود تا دیگران نگاه متفاوتی به من داشته باشند. به این پرسش کلیدی می‌گوئیم: چه چیزی. و ارزیابی
سومین پرسش این است که نحوه دستیابی به ویژگی یکتا و منحصر به فرد من چیست؟ چگونه بایستی مسیر کلان خودم را کشف و طی کنم؟ به این پرسش می‌گوئیم؛ پرسش چگونه. ارزیابی
پس ما سه پرسش کلیدی را در این مرحله مطرح کردیم: چرا، چه چیزی و چگونه. بنابراین، همین الان دست به کار شوید. کاغذ و قلمی را بردارید. آن را به سه قسمت مساوی تقسیم کنید و پاسخ هر پرسش را از چرا، چه چیزی و چگونه روی این کاغذ بنویسید. اجازه بدهید بگویم که به دنبال نوشتن متن زیبا نباشید هر آنچه که بر اندیشه شما در رابطه با این پرسش‌ها خطور می‌کند را روی کاغذ بیاورید. چرا؟ چون بعداً فرصت دارید که آن را ویرایش کنید. توجه داشته باشید که واقعیت‌های ذهنی خودتان را در مورد این سه پرسش بنویسید. ارزیابی
جلسه مربیگری فردی ارزیابی زندگی
جایگاه ارزیابی زندگی در برنامه رشد فردی (برف) چیست؟
ارزیابی زندگی در برنامه رشد فردی نشان می‌دهد که شما از نظر ساحتاری، محتوایی و عملکردی در کجا ایستاده‌اید. ارزیابی زندگی از منظر ساختاری یعنی ابعاد مختلف رشد خود را دیده‌اید. و ارزیابی زندگی از منظر محتوایی یعنی در هر یک از این ابعاد چه نمره‌ای را برای مطلوبیت کسب می‌کنید. و در نهایت، ارزیابی عملکردی یعنی از نظر شاخص‌های مختلف عملکردی به چه میزان با وضعیت مطلوب و اهداف خود فاصله دارید.
