تغییر به جنبش، هارمونی و تبدیل شما از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب بستگی دارد، اما امروزه مهم‌تر از تغییر، موضوعی که بیشتر افراد و سازمان‌ها از آن رنج می‌برند، بحث هارمونی است. وقتی به واژه‌نامه مراجعه می‌کنیم، هارمونی را به این صورت تعریف کرده است: «همسازی در نظر و عمل». این یعنی آنچه در برنامه می‌گوییم به مرحله عمل درآوریم. اما آمار نشان می‌دهد بیشتر برنامه‌های نظری افراد، کارآفرین یا کارمند، و سازمان‌ها، چه خصوصی یا دولتی، در مرحله اجرا آن‌چنان که باید و شاید به عمل نمی‌رسند. ۷۰ درصد پروژه‌های تغییر به شکست می‌رسند. بیش از ۹۰ درصد استراتژی‌ها اجرا نمی‌شوند. به چه میزان از عملکرد اجرای برنامه‌ها و اهدافی که در ابتدای سال گذاشته‌ایم، به واقعیت تبدیل شده است و به مرحله عمل رسیده‌اند. اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، بنده هم مثل شما؛ شما هم مثل بقیه. چه باید کرد؟
تجربه تغییر من
نزدیک به دو دهه تجربه‌ی حرفه‌ای در حوزه‌ی مدیریت و رهبری من و همکاری با سازمان‌ها، شرکت‌ها و مدیران مختلف، مرا به این نتیجه رسانده است که
رفتارهای اداره کردن سازمان‌های ما با ساختارهای اداره کردن آنها هارمونی ندارد!
این یک بخش قضیه است. بخش اصلی قضیه آنجایی است که می‌خواهیم از این وضعیت خلاص شویم. در واقع می‌خواهیم تغییر کنیم. اینجا جایی است که صرفاً به تغییر ساختارها فکر می‌کنیم. و وقتی به سمت برنامه تغییر ساختارها می‌رویم، چون رفتارهای ما تغییر نمی‌کند اولاً، و بعد رفتارهای ما با ساختارهای تغییریافته سازگاری و همسازی ندارد، به نتیجه مطلوب نمی‌رسیم. اگرچه تغییر الگوها و روش‌های مختلفی را دارد، اما بیشتر این روش‌ها و الگوها در قالب ساختارها برنامه‌ریزی می‌شوند. به عنوان مثال، وقتی از وضعیت موجود ناراحتیم به سمت توسعه استراتژی جدید، بازبینی فرایندها، خرید نرم‌افزار جدید، آموزش‌های پرسنل، تغییر فرهنگ، و… می‌رویم. بعد می‌بینیم علی‌رغم انجام این کارها ولی باز نتوانستیم نتیجه درست را به دست بیاوریم. واقعاً مشکل یا مسئله کجاست؟ نتایج و تجارب بنده در این حوزه به سه شکاف به شرح زیر رسیده است:
- رفتارشناسی تغییر نشان می‌دهد که رفتارهای سه سطح سازمانی یعنی رهبران ارشد، مدیران میانی و کارکنان اجرایی با هم هارمونی ندارد؛
- ساختارشناسی تغییر نشان می‌دهد که ساختارها متناسب با یک بستر یکپارچه با یکدیگر پیوند برقرار نمی‌کنند و به صورت جزیره جزیره تغییر می‌کنند؛
- و در نهایت، ارتباطی بین تغییر ساختارها و تغییر رفتارها در سازمان مشاهده نمی‌شود. واضح‌تر بگویم اینکه هارمونی بین تغییر ساختارها و رفتارها در دستیابی و حرکت به سمت وضعیت مطلوب مشاهده نمی‌شود.
به عنوان مثال، ما می‌خواهیم وضعیت سازمان را از وظیفه‌محوری به سمت فرایندمحوری انتقال دهیم؛ از فنآوری به‌روز هم برای این کار استفاده می‌کنیم (مانند سیستم مدیریت فرایند کسب‌وکار)، اما هنوز در سطح رفتاری ریاست کردن و دستور دادن مانده‌ایم. پس از چند ماه می‌بینیم، انرژی، پول، وقت و منابع سازمان را مصرف کرده‌ایم، اما نتایج متناسب با این صرف کردن‌ها نیست؛ یعنی هارمونی بین ساختارها و رفتارهای ما ایجاد نشده است؛
در مورد اول و دوم یعنی هارمونی رفتاری و هارمونی ساختاری شاید بتوان کاری را انجام داد، اما در خصوص هارمونی تغییر ساختار-رفتار، یعنی محور سوم، مسائل بیش از آنی است که بتوان به سادگی از این مرحله با موفقیت عبور کرد. اینجاست که شرایط به گونه‌ای است که سازمان شما نیازمند الگویی برای این هارمونی دارد: این الگو چیزی نیست جز «هارمونی تغییر» که تجربه‌ی من به آن رسیده است.
سطوح تغییر
«جنبش هارمونی تغییر (جهت)» می‌خواهد براساس الگوی «جنبش هارمونی تغییر (جهت)» در پنج سطح به افراد و کسب‌وکارها کمک کند تا به گونه‌ای بیاندیشند که بتوانند هماهنگی بیشتری بین ساختارها و رفتارها داشته باشند. شما می‌توانید در هر یک از این پنج سطح به «جنبش هارمونی تغییر (جهت)» بپیوندید:
+ سطح ۱: مروجان تغییر: داوطلبانی که در مکتب تغییر چیتگرها ثبت‌نام می‌کنند، دوره‌ی رایگان و مقدماتی «برنامه رشد فردی (برف ۱.۰)» را انتخاب می‌کنند، دوره آموزشی را می‌گذرانند، مفاهیم دوره را کاملاً اجرا می‌کنند، الگویی برای دعوت دیگران در این دوره هستند، و در ترویج مکتب تغییر کوشا هستند.
+ سطح ۲: سفیران تغییر: داوطلبانی که در مکتب تغییر چیتگرها ثبت‌نام می‌کنند، یک یا همه‌ی راهکار(های) موردنظر (برف، نجم، برش) را انتخاب می‌کنند، دوره آموزشی آن را می‌گذرانند، مفاهیم راهکار را کاملاً اجرا می‌کنند، الگویی برای دعوت دیگران در این راهکار هستند و افراد مستعد را به این برنامه دعوت می‌کنند.
+ سطح ۳: حامیان تغییر: داوطلبانی که دوره آموزشی راهکار انتخابی را گذرانده‌اند، مفاهیم راهکار را کاملاً اجرا کرده‌اند، برای دستیاری راهکار انتخاب می‌شوند، به مربی راهکار در جهت رسیدن به اهداف آن یاری می‌رسانند و پشتیبان سفیران تغییر هستند.
+ سطح ۴: مربیان تغییر: داوطلبانی که به مدت حداقل دو سال مسئولیت دستیاری مربی و پشتیبانی سفیران را برعهده داشته‌اند، عضو «شبکه همکاری دانشگران (شهد)» هستند، دوره‌ی پیشرفته مربی‌گری را گذرانده‌اند و رسالت شخصی خود را مربی‌گری تغییر قرار داده‌اند.
+ سطح ۵: رهبران تغییر: داوطلبانی که در مکتب تغییر چیتگرها ثبت‌نام می‌کنند، دوره را می‌گذرانند و مفاهیم برنامه را کاملاً در شرکت یا سازمان‌شان اجرا کرده‌اند، فرد حرفه‌ای که افراد بسیاری تحت نفوذ ایشان در صنف، شرکت یا سازمان هستند، دوره‌ی خاص الگوی «جنبش هارمونی تغییر» را گذرانده و فرایند تغییر فردی، خانوادگی، تیمی، سازمانی و اجتماعی را ترویج و رهبری می‌کنند.
راهکارهای «جنبش هارمونی تغییر (جهت)» به شرح زیر است:
