1. خانه
  2. مقالات
  3. رهبری
  4. تفکر استراتژیک و تعیین چشم‌انداز

تفکر استراتژیک و تعیین چشم‌انداز

تفکر استراتژیک و تعیین چشم‌انداز

5/5 - (9 امتیاز)

تفکر استراتژیک یعنی تعامل بین سه مؤلفه موقعیت، گزینه‌ها و تبدیل استراتژی به عمل است 

تفکر استراتژیک یکی از شیوه‌های برنامه‌‌ریزی برای شرکت‌هاست. تمامی شرکت‌ها به منظور همسویی با تغییرات بایستی با نگاه به آینده، به تدوین بیانیه‌های راهبردی بپردازند. بیانیه‌های راهبردی که شامل مأموریت، ارزش‌ها و چشم‌اندازست تصویر شرکت را در دوره­ زمانی ۱۰-۲۰ سال آینده‌ مشخص می‌کند. و استراتژی، راه دستیابی به این بیانیه‌های راهبردی ‌کسب‌وکارست. کسب‌وکارها برای تحقق اهداف‌شان در چارچوب استراتژی تنظیم می­‌گردند.

 

استراتژی کسب‌وکار عبارت‌ست از انتخاب ایده­‌ها و دارایی­‌ها برای دستیابی به اهداف بلندمدت. تا زمانی که بیانیه‌های راهبردی کسب‌وکار مشخص نشده باشد، هر کوششی در جهت تدوین استراتژی بی­‌ثمر خواهد بود. هر شرکتی با توجه به شرایط خاص، موقعیت‌ها و منابع، باید معقول­‌ترین راهبردها را در پیش بگیرد، تا بتواند در محیط پیچیده و متلاطم عصر کنونی به موفقیت دست یابد. هدف اصلی از تدوین بیانیه‌های راهبردی ‌این‌ست که رشد و سودآوری شرکت در آینده پایدار شود. تفکر

تفکر استراتژیک و تعیین چشم‌انداز

نمودار ۱: الگوی تفکر استراتژیک

سه مؤلفه الگوی اندیشه راهبردی

۱. موقعیت استراتژیک

عبارت‌ست از تأثیر محیط بیرونی، منابع و صلاحیت‌های درونی و انتظارات و نفوذ سهامداران و ذینفعان. تفکر

۲. گزینه­‌های استراتژیک

شامل درک پایه­‌های اساسی برای استراتژی آینده در سطح واحدهای سازمانی و یا مجموعه سازمانی و ارائه گزینه­‌هایی برای جهت­‌گیری سازمان و روش‌های دستیابی به استراتژی­‌های تعیین شده می­‌باشد. تفکر

۳. تبدیل استراتژی به عمل

ایجاد اطمینان از اینکه گزینه­‌های استراتژیک می­‌توانند در عمل به اجرا درآیند. به همین منظور باید حمایت از راهبرد مورد نظر ساختار لازم را بوجود آورد. تفکر

ویژگی­‌های اندیشه راهبردی

تفکر استراتژیک دارای ویژگی‌های زیرست: تفکر

۱. ارتباط با جهت‌گیری کلی

راهبرد با جهت­‌گیری بلندمدت سازمان ارتباط دارد. تفکر

۲. تصمیم‌گیری برای مزیت رقابتی

تصمیمات استراتژیک معمولاً در خصوص تلاش برای دستیابی به بعضی مزیت­‌ها برای سازمان در عرصه رقابت بوجود می­‌آیند. تفکر

۳. پیوند تصمیم‌گیری و فرایندهای عملیاتی

تصمیمات استراتژیک با گستره عملیات سازمان ارتباط دارند. تفکر

۴. منابع توسعه‌دهنده فرصت‌ها

راهبرد می­‌تواند به عنوان سازنده یا توسعه­‌دهنده منابع و صلاحیت‌های سازمان­‌های برای خلق فرصت­‌ها یا بهره­‌گیری از آنها تلقی شود.

۵. نیاز به تغییر

استراتژی­‌ها ممکن‌ست نیازمند تغییرات در منابع مهم یک سازمانی باشد. تفکر

۶. اثرگذاری در عملیات

تصمیمات استراتژیک بر تصمیمات عملیاتی سازمان تأثیر گذارند. تفکر

۷. تأثیرپذیری از ارزش‌ها

راهبرد یک سازمان نه تنها از نیروهای محیطی و دسترسی به منابع تأثیر می­‌پذیرد. بلکه بوسیله ارزش­‌ها و انتظارات افراد و مراجع قدرت که در اطراف سازمان قرار دارند تأثیر می­‌پذیرد. تفکر

۸. تناسب استراتژیک

راهبرد، منابع و فعالیت­‌های یک سازمان را با محیطی که در آن فعالیت می­‌کند تطبیق می­‌دهد. این امر در برخی اوقات تناسب استراتژیک نامیده می­‌شود. تناسب استراتژیک عبارت‌ست از ایجاد راهبرد با استفاده از شناسایی فرصت­‌ها در محیط کسب‌وکار انطباق منابع و صلاحیت­‌ها تا اینکه مزیت اینها را بکار گیرد. تفکر

سه معیار اساسی برای انتخاب و ارزیابی تصمیمات استراتژیک

برای انتخاب و ارزیابی تصمیمات راهبردی سه معیار بنیادین زیر را باید در نظر داشت: تفکر

۱. تناسب

معیاری‌ست که خردمندانه­ بودن راهبرد را مورد توجه قرار داده و به این موضوع می­‌پردازد که آیا راهبرد مورد نظر، اقتضائاتی را که شرکت در آن عمل می­‌کند (موقعیت استراتژیک) مورد ملاحظه قرار می­‌دهد. تناسب استراتژی­‌ها باید از نقطه‌نظر موارد زیر مورد ارزیابی قرار گیرد: تفکر

 

  • بهره­‌برداری از فرصت­‌ها و اجتناب از تهدیدات در محیط؛
  • بهره­‌گیری از نقاط قوت و اجتناب یا برطرف کردن نقاط ضعف سازمانی؛
  • مورد ملاحظه قرار دادن انتظارات ذینفعان.

۲. قابلیت پذیرش

عبارت‌ست از اینکه نتایج راهبرد، عملکرد مورد انتظاری از خودش بر جای گذارد. قابلیت پذیرش استراتژی با سه موضوع مرتبط‌ست: تفکر

 

  • بازدهی؛
  • ریسک؛
  • واکنش­‌های سهامداران و ذینفعان.

۳. امکان­‌پذیری

مرتبط با اینکه شرکت،‌ منابع و ظرفیت­‌های لازم برای پیاده­‌سازی استراتژی را دارد. رویکردهای مختلفی برای ارزیابی امکان­‌پذیری استراتژی وجود دارد که عبارتند از: تفکر

 

  • امکان‌پذیری مالی؛
  • استقرار و بکارگیری منابع.

 

در امکان­‌پذیری مالی، یکی از روش‌های مهم، پیش­‌بینی جریان نقدینگی‌ست که سرمایه­‌های موردنیاز برای هر راهبرد و منابع این سرمایه­‌ها مورد شناسایی قرار می­‌گیرد. و علاوه بر آن، زمان­‌بندی تأمینی سرمایه­‌های جدید نیز مشخص می­‌شود. امکان­‌پذیری مالی هم‌چنین می­‌تواند از طریق تجزیه‌وتحلیل نقطه سربه‌سر که رویکردی ساده و متداول برای ارزیابی امکان­‌پذیر دستیابی به اهداف بازدهی سرمایه صورت پذیرد. این ابزار، هم‌چنین زمینه را برای ارزیابی ریسک استراتژی­‌های مختلف، مخصوصاً جایی که گزینه­‌های استراتژیک مختلفی که نیازمند ساختار هزینه متفاوتی می­‌باشند، فراهم می­‌سازد. تفکر

 

اگر چه امکان­‌پذیری مالی مهم‌ست، درک وسیع­‌تر از امکان­‌پذیری یک استراتژی خاص زمانی حاصل می­‌شود که منابع و ظرفیت‌های مورد نیاز برای استراتژی مورد نظر شناسایی شده باشد. به عنوان نمونه، توسعه جغرافیایی در بازار داخلی بشدت به متخصص بازاریابی و توزیع توأم با دسترسی به پول نقد وابسته‌ست. در مقابل، یک راهبرد توسعه محصولات جدید باری فروش به مشتریان فعلی، به مهارت­‌های مهندس، ظرفیت ماشینی و شهرت شرکت در ارائه محصولات جدید با کیفیت بالا وابسته‌ست. تفکر

 

ارزیابی استقرار و بکارگیری منابع می­‌تواند برای قضاوت در خصوص دو اقدام مورد استفاده قرار گیرد. اول آنکه حدی که منابع و ظرفیت‌های فعلی سازمان برای تغییر در جهت رسیدن یا حفظ الزامات یک استراتژی نیاز دارد، و دوم آنکه منابع منحصربه‌فرد و ظرفیت­‌های اساسی مورد نیاز برای حفظ مزیت رقابتی کدامند. تفکر

دسته‌بندی سازمان­‌ها براساس تفکر استراتژیک‌

۱. سازمان­‌های تدافعی

۲. سازمان­‌های پیشگام

۳. سازمان­‌های تحلیل‌­گر

۴. سازمان­‌های انفعالی

از آنجاکه سازمان­‌های انفعالی نمی­‌توانند به سرعت به تغییرات مشاهده‌شده در محیط واکنش نشان دهند، لذا این دسته از سازمان­‌ها در تصمیم­‌گیری استراتژیک به حساب نمی­‌آیند. و تنها استراتژی­‌های تدافعی، پیشگام و تحلیل­گر حایز اهمیت می­‌باشند. تفکر

 

در جدول زیر هر یک از استراتژی­‌ها در قالب ویژگی­‌های تصمیم­‌گیری استراتژیک در سه محور مورد مقایسه قرار گرفته‌ست.

جدول ۱: استراتژی­‌ها از دیدگاه اسنو و مایلز

انواع استراتژی

ویژگی­‌های تصمیم­‌گیری استراتژیک

اهداف غالب

استراتژی مرجح

سیستم­‌های برنامه‌­ریزی و کنترل

تدافعی تمایل به ایجاد موقعیت و شرایط امن و پایدار در بازار تخصصی شدن، تولید با کمترین هزینه، تأکید بر قیمت و خدمت دربازاریابی برای دفاع از کسب‌وکار فعلی، تمایل به ادغام عمودی تمرکزگرایی، کنترل دقیق و جزئی، تأکید بر کارآیی هزینه، استفاده وسیع از برنامه­‌ریزی رسمی
پیشگام مکان­‌یابی و بهره­برداری از محصولات جدید و فرصت­‌های بازار رشد از طریق توسعه محصول و بازار (اغلب به صورت جهشی)، مشاهده مستمر تغییرات محیطی؛ استفاده از تکنولوژی­‌های متنوع و چندگانه تأکید بر انعطاف­‌پذیری، کنترل نامتمرکز، استفاده از معیارهای ویژه و موقت
تحلیل‌­گر تمالی به ترکیب فعالیت­‌های مخاطره­‌آمیز جدید با وضع کنونی کسب‌وکار حفظ رشد بازار از طریق رسوخ در بازار، بهره­‌گیری از پژوهش‌های کاربردی، دنباله­‌روی در بازار بسیار پیچیده، هماهنگی نقشه بین وظایف (به عنوان نمونه بین مدیران تولید)، برنامه­‌ریزی ویژه

 

دوره رهبری کسب‌وکار

امتیاز به این مطلب

5/5 - (9 امتیاز)

مطالب بیشتر

برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
زودتر از بقیه به بزرگراه رهبری وارد شوید!می‌خوام وارد شوم
+