هوش عاطفی (هیجانی)

جالب اینجاست اگر به دقت نوشته­‌های هوش عاطفی را مطالعه کنید، به این نتیجه می­‌رسید که هوش عاطفی در بلندمدت بسیار تاثیرگذار است، و دوم اینکه می­‌توان بر میزان آن افزود. با این حال در این باره که چگونه می­‌توانیم بر هوش عاطفی خود بیفزاییم مطالب چندانی به رشته تحریر در نیامده است.

پنج رکن هوش عاطفی عبارت­‌اند از خودآگاهی، انگیزه شخصی، نظم دادن به خود، همدلی، و مهارت‌های اجتماعی.

شکل ۱

من به این نتیجه رسیده­‌ام که بهترین روش برای مدیریت و پرورش ۵ رکن هوش عاطفی استفاده از ۷ عادت مردمان مؤثر است. همان‌طورکه می‌دانید، در این مقاله مجالی برای توضیح مفصل ۷ عادت وجود ندارد، اما در ادامه مطلب در شکل ۲ به جوهر و جان کلام هر یک از این ۷ عادت اشاره کرده­‌ام، می­‌توانید در صورت تمایل ۷ عادت را بار دیگر مطالعه کنید.

شکل ۲

پرورش ۵ بعد هوش عاطفی به کمک ۷ عادت

اجازه بدهید پنج رکن هوش عاطفی را با توجه به ۷ عادت توضیح بدهم.

شکل ۳

خودآگاهی

آگاهی از خود، آگاهی از آزادی و قدرت انتخاب، جان کلام عادت «عامل باشید» است. به عبارت دیگر، شما از فضای میان محرک و پاسخ با اطلاع هستید. از وضعیت وراثتی و زیستی خود آگاه هستید. از طرز تربیت خود و از نیروهای محیطی واقع در پیرامون‌تان آگاه هستید. شما برخلاف حیوانات می­‌توانید انتخاب‌های عاقلانه بکنید.

انگیزه شخصی

انگیزه شخصی مبنای آن انتخاب‌هاست. به عبارت دیگر، درباره بالاترین اولویت‌های خود تصمیم می­‌گیرید و هدف‌ها و ارزش‌های خود را انتخاب می­‌کنید. این همان موضوع عادت شماره ۳ است که می­‌گوید: «نتیجه نهایی را در نظر بگیرید». این تصمیم­‌گیری برای هدایت زندگی­‌تان تصمیم اصلی و اولیه شماست.

نظم دادن به خود

نظم دادن به خود، راه دیگری برای ابراز «اولویت‌ها را در نظر بگیرید» است که همان عادت شماره ۳ است. عادت شماره ۷، یعنی «اره را تیز کنید» نیز مشمول نظم دادن به خود می­‌شود.

همدلی

همدلی نیمه اول عادت شماره ۵، یعنی «ابتدا بفهمید» است. این به معنی آن‌ است که به فراسوی زندگی خود بروید و در ذهن و دل دیگران نفوذ کنید.

مهارت‌های ارتباط اجتماعی

ترکیب عادات ۴ و ۵ و ۶، مهارت‌های ارتباط اجتماعی را شکل می­‌دهد. شما به سود طرفین فکر می­‌کنید (عادت شماره ۴- برنده – برنده فکر کنید)، خواهان درک متقابل هستید (عادت شماره ۵ – ابتدا بفهمید و بعد فهمیده شوید). اینها جملگی برای این است که همکاری فعال و پویا داشته باشید (عادت شماره ۶ – هم‌کوشی داشته باشید).

بار دیگر تکرار می­‌کنم که رابطه میان ۷ عادت و ۵ رکن هوش عاطفی را به اختصار تمام توضیح داده­‌ام. اگر می­‌خواهید برای رسیدن به هوش عاطفی بیشتر کاری جدی­‌تر انجام دهید، توصیه من این است که کتاب ۷ عادت مردمان موثر را مطالعه کنید.

بی­‌توجهی به هوش عاطفی

داک چیلدر و بروس کرایر در کتاب خود به تاثیر بی­‌توجهی به صدای هوشمند دل روی جسم پرداخته­‌اند. وقتی خستگی، نومیدی، اضطراب، و یا سایر ناراحتی‌های درونی حاکمیت دارند، توانمندی هوشی انسان کاستی می­‌گیرد، در نتیجه دل به وظایف خود عمل نمی­‌کند و کارایی عصبی کاهش می­‌یابد. این یکی از دلایلی است که آدم‌های باهوش هم ممکن است رفتارهای احمقانه نشان دهند. وقتی به انسجام درونی اولویت همه روزه می­‌دهید، در زمان و انرژی خود صرفه­‌جویی می­‌کنید. آنها در ضمن به این نکته اشاره کرده­‌اند که وقتی ما برخلاف ارزش‌ها و وجدان خود عمل می­‌کنیم، دستگاه ایمنی بدن‌مان ضعیف می­‌شود، اما وقتی با تمام وجود محبت می­‌کنیم، دستگاه ایمنی بدن‌مان تقویت می­‌گردد.

اگر هوش عاطفی خود را رشد ندهیم، با فشار عصبی و دشواری‌های اجتماعی رو به رو می­‌گردیم و احساسات مخربی مانند خشم، غبطه، حسادت، و احساس گناه غیرمنطقی را تجربه می­‌کنیم. وقتی رابطه­‌ای با اهمیت همراه با فشار عصبی باشد، روی بدن و دستگاه ایمنی ما تاثیر مخرب بر جا می­‌گذارد. مردم سردرد و بیماری‌های روان تنی پیدا می­‌کنند. ذهن‌شان افسرده می­‌شود و تمرکزشان از بین می­‌رود. در این زمان روان هم افسرده و مایوس می­‌شود. اشخاص اغلب احساس یأس و درماندگی می­‌کنند، احساس می­‌کنند که قربانی شده­‌اند، و گاه شدت احساس یاس و درماندگی به حدی می­‌رسد که شخص به فکر خودکشی می­‌افتد. به همین دلیل است که ضرورت دارد پیوسته در بهبود روابط خود با دیگران بکوشیم.

منبع: عادت هشتم: از مؤثر بودن تا عظمت