٪۷۰ آنچه در ارتباط رد و بدل می‌شود غیرکلامی یا تن‌گفتار است.

استفاده از زبان بدن یکی از ضرورت‌های رهبری مؤثر برای شماست. اینک بر اثر پیشرفت‌های اخیر در زمینه‌ی مطالعات روابط بین اشخاص امکان ایجاد روش‌های تازه و بهتری جهت کار با همسالان و همقطاران فراهم شده است. تحقیقاتی که در دهه‌ی گذشته از دانشگاه‌های انگلستان و آمریکا سرچشمه گرفته نشان می‌دهد.

وجوه غیرکلامی ارتباط، نقشی به مراتب مهم‌تر از آنچه در گذشته تصور می‌شد ایفا می‌کند. در واقع، تصریح شده است که به عبارت دیگر بخش کلامی گفت‌وگوی ردوبدل شده تنها ممکن است یک سوم کل پیام را شامل شود. علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد که وجه غیرکلامی هم از نظر دقت و هم از نظر اعتبار بر وجه کلامی می‌چربد.

بررسی‌های دیگری که در آمریکا به عمل آمده ثابت می‌کند که خانم‌ها در تشخیص عواطف گوناگونی که هنرپیشه‌های زن یا مرد به صورت غیرکلامی از خود بروز می‌دهند از آقایان بهترند و در درک مفاهیم گفت‌وگو از مردها برترند. ما پیشرفت در زمینه‌ی مهارت‌های زبان بدن را با چشم‌ها شروع می‌کنیم و چگونگی استفاده از آن‌ها را روز به روز بیشتر از قبل در روابط‌مان می‌آموزیم. چشم‌ها قدرتمندترین وسایل ارتباطی هستند که بعد از گفتار داریم.

چشم

قواعد دستوری چشمی

ارتباط چشمی می‌تواند طولانی باشد؛ مثل زمانی که دو عاشق به هم نگاه می‌کنند.
ارتباط چشمی می‌تواند کوتاه باشد؛ مثل زمانی که ما به فردی نگاه می‌کنیم که چندان برای من مهم نیست.
ارتباط چشمی می‌تواند مستقیم (نگاه گستاخانه، نگاه خیره به جلوی پیشانی) یا غیرمستقیم باشد.
ارتباط چشمی می‌تواند بریده بریده باشد؛ مثل نوعی که ما در یک مکالمه‌ی ساده استفاده می‌کنیم.
ارتباط چشمی می‌تواند پیوسته باشد؛ مثل زمانی که به کسی خیره نگاه می‌کنیم.
ارتباط چشمی می‌تواند با زاویه باشد؛ مثل زمانی که می‌خواهیم به بدن لخت کسی نگاه کنیم.

در بسیاری از موارد:

۱. تماس طولانی‌مدت: می‌‌تواند نشانگر وجود احساس و نکته‌ی قابل‌توجهی از طرف مقابل باشد یا می‌تواند دلیلی بر بی‌احترامی، تهدید یا هراس و حتی توهین باشد.

۲. ارتباط چشمی ضعیف: به بی‌توجهی، بی‌ادبی، صمیمی نبودن یا مسخره کردن تعبیر می‌شود.

۳. تن دادن به ارتباط چشمی مناسب: می‌تواند نشانگر عدم رضایت از رابطه باشد.

۴. هنگامی یک ارتباط چشمی صورت می‌پذیرد که:

افراد در مکان دوری جدا از همدیگر قرار داشته باشند.
آن‌ها در حال مذاکره غیرشخصی یا در مورد موضوع‌های ساده باشند.
آن‌ها علاقمند به یکدیگر باشند.
آن‌ها در تلاش برای محکم کردن روابط یا تحت تأثیر قرار دادن دیگری باشند.

۵. دو نفر هنگامی ارتباط چشمی ضعیف برقرار می‌سازند که:

در مکان بسته‌ای قرار داشته باشند.
بحث آن‌ها بالا گرفته یا موضوع کسل‌کننده باشند.
آن‌ها به هم علاقه نداشته باشند.
احساس مثبتی در بینشان موجود نباشد.
یکی از آن‌ها در موقعیت بالاتری قرار داشته باشد.
یک بیماری روانی وجود داشته باشد.

کاربردهای ارتباط چشمی

ما زمانی ارتباط چشمی برقرار می‌کنیم که:

۱. در حال جست‌وجوی اطلاعات هستیم.

۲. در حال نشان دادن توجه و علاقه‌مندی خود هستیم.

۳. در حال جذب کردن هستیم.

۴. مایل به ابراز تسلط، تهدید و تحت تأثیر قرار دادن دیگری هستیم.

۵. قصد آغاز سخنرانی را داریم.

۶. در حال ابراز احساسات هستیم.

حالات چشم در شرایط مختلف روحی

شرم، دستپاچگی، غم و اندوه: در این حالات معمولاً به طور عمد از ارتباط چشمی پرهیز می‌کنیم.

هیجان‌زده: وقتی اشخاص هیجان‌زده هستند چشم‌هایشان حرکات تند و با دقت کمتری دارد.

ترس: وقتی که می‌ترسیم ماتمان می‌برد چرا که چشم‌هایمان به طور غریزی می‌خواهد کوچکترین حرکات را نیز زیر نظر بگیرد تا آسیبی بر ما وارد نشود.

عصبانی: وقتی که اشخاص عصبانی هستند چشم‌هایشان ریز می‌شود و اغلب خیلی کوچک‌تر از حالت عادی به نظر می‌رسد.

غمگینی: به وسیله این نگاه رو به پایین غمگینی مشخص می‌شود و این طور به نظر می‌رسد که اتفاقی رخ داده است.

شادی: وقتی که اشخاص شاد هستند چشم‌هایشان درست‌تر از حد معمول گشته و مردمک چشم بازتر می‌گردد.

دو نکته در مورد رفتار چشمی در سال‌های اخیر کشف شده است یکی از آن‌ها این است که وقتی ما به چیز جالبی نگاه می‌کنیم مردمک‌هایمان باز می‌شود دیگر این است که ما افرادی را که مردمک‌های باز شده دارند بیشتر از آنهایی که مردمک‌های بسته‌شده دارند دوست داریم.

ایجاد تفاهم با نگاه

برای ایجاد تفاهم با دیگران نگاه شما باید حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد از اوقات با نگاه شخص مقابل تلاقی کند.

انواع نگاه

به همان اندازه که مدت‌زمان نگاه کردن مهم است منطقه جغرافیایی صورت و بدن شخصی که شما به او نگاه می‌کنید نیز مهم است. زیرا این نکته نیز بر پیامد یک رابطه و مذاکره تأثیر می‌گذارد بر این اساس نگاه‌ها به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱. نگاه تجاری

هنگامی که مشغول بحث یا مذاکره تجاری و کاری هستید تصور نمایید که یک مثلث روی پیشانی طرف مقابل است. نگاه کردن و خیره شدن به این ناحیه یک جو جدی ایجاد می‌کند و طرف متوجه می‌شود که منظور شما واقعاً کار و معامله است. چنانچه نگاه شما به زیر سطح چشمان طرف مقابل نیفتد شما قادر به حفظ کنترل ارتباط خواهید بود. استفاده از زبان بدن

۲. نگاه اجتماعی

هنگامی که نگاه به زیر سطح چشمان طرف مقابل بیفتد یک جبهه اجتماعی به وجود می‌آید. آزمایشات انجام شده در زمینه نگاه کردن نشان داده است که در طول برخوردهای اجتماعی نیز چشمان شخصی که نگاه می‌کند به یک ناحیه مثلثی روی صورت طرف مقابل است که این مثلث بین چشم‌ها و دهان می‌باشد.

۳. نگاه صمیمی

این نگاه به طرف زیر چانه و سایر بخش‌های بدن شخص مقابل است. در برخوردهای نزدیک ناحیه مثلثی بین چشم‌ها و سینه می‌باشد و برای نگاه‌های دور از چشم‌ها تا محل اتصال دو سر ران‌هاست. زنان و مردان از این نگاه برای ابراز علاقه به یکدیگر استفاده می‌کنند. کسانی که علاقه‌مند باشند متقابلاً همین نگاه را برمی‌گردانند.

۴. نگاه یک‌وری

نگاه یک‌وری برای انتقال علاقه خصومت استفاده می‌شود. چنانچه در ترکیب با ابروهایی که اندکی بالا رفته یا یک لبخند باشد نشانه علاقه است و اغلب به عنوان یک علامت جفت‌یابی به کار می‌رود. چنانچه با ابروهای پایین افتاده یا ابروهای چین‌دار یا گوشه‌های لب که به سمت پایین برگشت استفاده شود نشانه شک، تردید یا خصومت یا یک رفتار انتقادآمیز است.